လာလစ္ေကဂ်ာ/ဝါရွင္တန္| October 2, 2015 |
![]()
၂၀၁၂ စက္တင္ဘာတြင္ ကုလသမဂၢတြင္ မိန္႕ခြန္းဖတ္ၾကားေနေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ၎၏၀န္ႀကီး အမ်ားအျပားကို နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ အေမရိကန္ဖက္ဒရယ္ တရားရုံးတရုံးမွ သမၼာန္စာ ထုတ္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ရုိဟင္ဂ်ာဟု ေခၚျပီး အစိုးရက ဘင္ဂါလီဟု အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ မြတ္စလင္မ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဆိုသည့္ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ဆင့္ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
နယူးေယာက္ ေတာင္ပုိင္းခရုိင္ အေမရိကန္ ဖက္ဒရယ္တရားရုံးတြင္ အေမရိကန္ မြတ္စလင္ အဖြဲ႔အစည္း ၁၉ ခု ပါ၀င္ ပူးေပါင္းထားသည့္ Burma Task Force USA (BTF) က တရားစြဲဆုိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထိုသို႔ဆင့္ေခၚခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ၎၏၀န္ႀကီးမ်ားက နယူးေယာက္တြင္ က်င္းပမည့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ အႀကိမ္ ၇၀ ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္ရန္ စီစဥ္ထားၿပီး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္က ေအာက္တိုဘာလ ၂ရက္ေန႔ ၌ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရန္ စီစဥ္ထားသည္။
အဆုိပါ မဟာမိတ္အဖြဲဲ႕က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနထုိင္ခဲ့စဥ္က ႏွိပ္စက္မႈမ်ား၊ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားႏွင့္ အတူ ေနအိမ္ကို စြန္႔ခြာခဲ့ရ၍ လက္ရွိတြင္ အေမရိကန္၌ ခုိလံႈေနေသာ ဒုကၡသည္ ၃ ေယာက္၏ ကုိယ္စား တရားစြဲဆုိျခင္းျဖစ္ၿပီး နစ္နာေၾကးႏွင့္ ထိုက္သင့္ေသာ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ရန္ ျဖစ္သည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း၊ တရားလြတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ စိတ္ပုိင္း ဆုိင္ရာႏွင့္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ ထိခိုက္နစ္နာမႈျဖစ္ေစျခင္း စသည္တို႔ အတြက္ Alien Tort Claims Act (ATCA) (ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အေမရိကန္ ျပင္ပတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရျခင္းကို ေျဖရွင္းေပးသည့္ ဥပေဒ) ႏွင့္ Torture Victim Protection Act (TVPA) (ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းခံရသူမ်ားကို ကာကြယ္ေပးသည့္ ဥပေဒ) စသည့္ ပုဒ္မမ်ား ျဖင့္ တရားစြဲဆုိထားျခင္းျဖစ္သည္။
“မီဒီယာအမ်ားစုက ဆီးရီးယား ဒုကၡသည္ေတြအေၾကာင္းကုိ အေလးေပး ေဖာ္ျပေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပမ္းမႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ဘယ္ႏွသိန္းေလာက္ရွိၿပီလဲ”ဟု Burma Task Force USA အဖြဲ႕အား ေထာက္ခံသူတဦးျဖစ္ေသာ Muslim Peace Coalitionအဖြဲ႔မွ Shaik Ubaid က ေမးခြန္းထုတ္လုိ္က္သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံ လူဦးေရရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုက ႏုိင္ငံမဲ့ေနတဲ့သူေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အစီ အစဥ္ေတြက ထိေရာက္မႈမရွိခဲ့ပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အနာဂတ္တခုျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲ ေနထုိ္င္ျခင္းနဲ႕ အေၾကာက္တရားနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေတြကုိ ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ျခင္း အေပၚမွာမူတည္ေနပါတယ္”ဟု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ Burma Task Force USA ၏ ဒါရုိက္တာ Adem Carroll ကေျပာသည္။
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲတဦးအား အေမရိကန္တရားရုံးမွ သမၼာန္ထုတ္ျခင္း သည္ ယခုတႀကိမ္က ပထမဆုံးမဟုတ္ပါ။ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ႏွစ္က လက္ရွိ အိႏိၵယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Nerendra Modi ႏွင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Manmohan Singh တုိ႔ကုိလည္း သမၼာန္စာထုတ္ခဲ့သည္။ အဆုိပါ အမႈ ၂ လံုးတြင္ ၎တို႔က ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲမ်ား ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အေမရိကန္တရားရုံးမွ တရားစြဲဆုိ၍ မရေၾကာင္း အေမရိကန္ အစိုးရက တရားရုံးမ်ားကို ေျပာခဲ့သည္။
ယခုကိစၥတြင္လည္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရး၀န္ႀကီးဌာနက အလားတူေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရပါသည္။
Irrawaddy
......................
သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်အား အမေရိကန် တရားရုံးက ဆင့်ခေါ်
လာလစ်ကေဂျာ/ဝါရှင်တန်|
ရိုဟင်ဂျာ, ဘင်ဂါလီ, လူ့အခွင့်အရေး, မွတ်စလင်, သမ္မတ, ဦးသိန်းစိန်
၂၀၁၂ စက်တင်ဘာတွင် ကုလသမဂ္ဂတွင် မိန့်ခွန်းဖတ်ကြားနေသော သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် (ဓာတ်ပုံ – Reuters)
သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်နှင့် ၎င်း၏ဝန်ကြီး အများအပြားကို နယူးယောက်မြို့ရှိ အမေရိကန်ဖက်ဒရယ် တရားရုံးတရုံးမှ သမ္မာန်စာ ထုတ်ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ရိုဟင်ဂျာဟု ခေါ်ပြီး အစိုးရက ဘင်ဂါလီဟု အသိအမှတ်ပြုထားသော မွတ်စလင်များအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ရှိခဲ့သည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဆင့်ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
နယူးယောက် တောင်ပိုင်းခရိုင် အမေရိကန် ဖက်ဒရယ်တရားရုံးတွင် အမေရိကန် မွတ်စလင် အဖွဲ့အစည်း ၁၉ ခု ပါ၀င် ပူးပေါင်းထားသည့် Burma Task Force USA (BTF) က တရားစွဲဆိုခဲ့သောကြောင့် ထိုသို့ဆင့်ခေါ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
သမ္မတဦးသိန်းစိန်နှင့် ၎င်း၏ဝန်ကြီးများက နယူးယောက်တွင် ကျင်းပမည့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ အကြိမ် ရ၀ မြောက် နှစ်ပတ်လည် အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ရန် စီစဉ်ထားပြီး ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်က အောက်တိုဘာလ ၂ရက်နေ့ ၌ နယူးယောက်မြို့တွင် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျွန်ကယ်ရီနှင့် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည်။
အဆိုပါ မဟာမိတ်အဖွဲဲ့က မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ခဲ့စဉ်က နှိပ်စက်မှုများ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ မိသားစုများနှင့် အတူ နေအိမ်ကို စွန့်ခွာခဲ့ရ၍ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၌ ခိုလှုံနေသော ဒုက္ခသည် ၃ ယောက်၏ ကိုယ်စား တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်ပြီး နစ်နာကြေးနှင့် ထိုက်သင့်သော ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ရန် ဖြစ်သည်။
သမ္မတဦးသိန်းစိန်အား လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခြင်း၊ တရားလွတ် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ထိခိုက်နစ်နာမှုဖြစ်စေခြင်း စသည်တို့ အတွက် Alien Tort Claims Act (ATCA) (နိုင်ငံခြားသားများ အမေရိကန် ပြင်ပတွင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရခြင်းကို ဖြေရှင်းပေးသည့် ဥပဒေ) နှင့် Torture Victim Protection Act (TVPA) (နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခံရသူများကို ကာကွယ်ပေးသည့် ဥပဒေ) စသည့် ပုဒ်မများ ဖြင့် တရားစွဲဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။
“မီဒီယာအများစုက ဆီးရီးယား ဒုက္ခသည်တွေအကြောင်းကို အလေးပေး ဖော်ပြနေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် နှိပ်စက် ညှဉ်းပမ်းမှုတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဘယ်နှသိန်းလောက်ရှိပြီလဲ”ဟု Burma Task Force USA အဖွဲ့အား ထောက်ခံသူတဦးဖြစ်သော Muslim Peace Coalitionအဖွဲ့မှ Shaik Ubaid က မေးခွန်းထုတ်လို်က်သည်။
“မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတခုက နိုင်ငံမဲ့နေတဲ့သူတွေ ဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေး အစီ အစဉ်တွေက ထိရောက်မှုမရှိခဲ့ပါဘူး။ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အနာဂတ်တခုဖြစ်ဖို့ဆိုတာ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူ ယှဉ်တွဲ နေထို်င်ခြင်းနဲ့ အကြောက်တရားနဲ့ အုပ်ချုပ်မှုတွေကို ပယ်ဖျက်နိုင်ခြင်း အပေါ်မှာမူတည်နေပါတယ်”ဟု နယူးယောက်မြို့ရှိ Burma Task Force USA ၏ ဒါရိုက်တာ Adem Carroll ကပြောသည်။
လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခြင်းနှင့် ပတ်သတ်၍ နိုင်ငံအကြီးအကဲတဦးအား အမေရိကန်တရားရုံးမှ သမ္မာန်ထုတ်ခြင်း သည် ယခုတကြိမ်က ပထမဆုံးမဟုတ်ပါ။ လွန်ခဲ့သည့် ၂နှစ်က လက်ရှိ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် Nerendra Modi နှင့် ၀န်ကြီးချုပ်ဟောင်း Manmohan Singh တို့ကိုလည်း သမ္မာန်စာထုတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ အမှု ၂ လုံးတွင် ၎င်းတို့က နိုင်ငံအကြီးအကဲများ ဖြစ်နေသည့်အတွက် အမေရိကန်တရားရုံးမှ တရားစွဲဆို၍ မရကြောင်း အမေရိကန် အစိုးရက တရားရုံးများကို ပြောခဲ့သည်။
ယခုကိစ္စတွင်လည်း အမေရိကန် နိုင်ငံရေးဝန်ကြီးဌာနက အလားတူဆောင်ရွက်လိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ရပါသည်။
Irrawaddy
၂၀၁၂ စက္တင္ဘာတြင္ ကုလသမဂၢတြင္ မိန္႕ခြန္းဖတ္ၾကားေနေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ၎၏၀န္ႀကီး အမ်ားအျပားကို နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ အေမရိကန္ဖက္ဒရယ္ တရားရုံးတရုံးမွ သမၼာန္စာ ထုတ္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ရုိဟင္ဂ်ာဟု ေခၚျပီး အစိုးရက ဘင္ဂါလီဟု အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ မြတ္စလင္မ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဆိုသည့္ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ဆင့္ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
နယူးေယာက္ ေတာင္ပုိင္းခရုိင္ အေမရိကန္ ဖက္ဒရယ္တရားရုံးတြင္ အေမရိကန္ မြတ္စလင္ အဖြဲ႔အစည္း ၁၉ ခု ပါ၀င္ ပူးေပါင္းထားသည့္ Burma Task Force USA (BTF) က တရားစြဲဆုိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထိုသို႔ဆင့္ေခၚခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ၎၏၀န္ႀကီးမ်ားက နယူးေယာက္တြင္ က်င္းပမည့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ အႀကိမ္ ၇၀ ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေ၀းသို႔ တက္ေရာက္ရန္ စီစဥ္ထားၿပီး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္က ေအာက္တိုဘာလ ၂ရက္ေန႔ ၌ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရန္ စီစဥ္ထားသည္။
အဆုိပါ မဟာမိတ္အဖြဲဲ႕က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေနထုိင္ခဲ့စဥ္က ႏွိပ္စက္မႈမ်ား၊ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔၏ မိသားစုမ်ားႏွင့္ အတူ ေနအိမ္ကို စြန္႔ခြာခဲ့ရ၍ လက္ရွိတြင္ အေမရိကန္၌ ခုိလံႈေနေသာ ဒုကၡသည္ ၃ ေယာက္၏ ကုိယ္စား တရားစြဲဆုိျခင္းျဖစ္ၿပီး နစ္နာေၾကးႏွင့္ ထိုက္သင့္ေသာ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ရန္ ျဖစ္သည္။
သမၼတဦးသိန္းစိန္အား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း၊ တရားလြတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ စိတ္ပုိင္း ဆုိင္ရာႏွင့္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ ထိခိုက္နစ္နာမႈျဖစ္ေစျခင္း စသည္တို႔ အတြက္ Alien Tort Claims Act (ATCA) (ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အေမရိကန္ ျပင္ပတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရျခင္းကို ေျဖရွင္းေပးသည့္ ဥပေဒ) ႏွင့္ Torture Victim Protection Act (TVPA) (ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္းခံရသူမ်ားကို ကာကြယ္ေပးသည့္ ဥပေဒ) စသည့္ ပုဒ္မမ်ား ျဖင့္ တရားစြဲဆုိထားျခင္းျဖစ္သည္။
“မီဒီယာအမ်ားစုက ဆီးရီးယား ဒုကၡသည္ေတြအေၾကာင္းကုိ အေလးေပး ေဖာ္ျပေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပမ္းမႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ဘယ္ႏွသိန္းေလာက္ရွိၿပီလဲ”ဟု Burma Task Force USA အဖြဲ႕အား ေထာက္ခံသူတဦးျဖစ္ေသာ Muslim Peace Coalitionအဖြဲ႔မွ Shaik Ubaid က ေမးခြန္းထုတ္လုိ္က္သည္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံ လူဦးေရရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခုက ႏုိင္ငံမဲ့ေနတဲ့သူေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အစီ အစဥ္ေတြက ထိေရာက္မႈမရွိခဲ့ပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အနာဂတ္တခုျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲ ေနထုိ္င္ျခင္းနဲ႕ အေၾကာက္တရားနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေတြကုိ ပယ္ဖ်က္ႏိုင္ျခင္း အေပၚမွာမူတည္ေနပါတယ္”ဟု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ Burma Task Force USA ၏ ဒါရုိက္တာ Adem Carroll ကေျပာသည္။
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲတဦးအား အေမရိကန္တရားရုံးမွ သမၼာန္ထုတ္ျခင္း သည္ ယခုတႀကိမ္က ပထမဆုံးမဟုတ္ပါ။ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ႏွစ္က လက္ရွိ အိႏိၵယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Nerendra Modi ႏွင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Manmohan Singh တုိ႔ကုိလည္း သမၼာန္စာထုတ္ခဲ့သည္။ အဆုိပါ အမႈ ၂ လံုးတြင္ ၎တို႔က ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲမ်ား ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အေမရိကန္တရားရုံးမွ တရားစြဲဆုိ၍ မရေၾကာင္း အေမရိကန္ အစိုးရက တရားရုံးမ်ားကို ေျပာခဲ့သည္။
ယခုကိစၥတြင္လည္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရး၀န္ႀကီးဌာနက အလားတူေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရပါသည္။
Irrawaddy
......................
သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်အား အမေရိကန် တရားရုံးက ဆင့်ခေါ်
လာလစ်ကေဂျာ/ဝါရှင်တန်|
ရိုဟင်ဂျာ, ဘင်ဂါလီ, လူ့အခွင့်အရေး, မွတ်စလင်, သမ္မတ, ဦးသိန်းစိန်
၂၀၁၂ စက်တင်ဘာတွင် ကုလသမဂ္ဂတွင် မိန့်ခွန်းဖတ်ကြားနေသော သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် (ဓာတ်ပုံ – Reuters)
သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်နှင့် ၎င်း၏ဝန်ကြီး အများအပြားကို နယူးယောက်မြို့ရှိ အမေရိကန်ဖက်ဒရယ် တရားရုံးတရုံးမှ သမ္မာန်စာ ထုတ်ခဲ့သည်ဟု သိရသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ရိုဟင်ဂျာဟု ခေါ်ပြီး အစိုးရက ဘင်ဂါလီဟု အသိအမှတ်ပြုထားသော မွတ်စလင်များအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ ရှိခဲ့သည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဆင့်ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
နယူးယောက် တောင်ပိုင်းခရိုင် အမေရိကန် ဖက်ဒရယ်တရားရုံးတွင် အမေရိကန် မွတ်စလင် အဖွဲ့အစည်း ၁၉ ခု ပါ၀င် ပူးပေါင်းထားသည့် Burma Task Force USA (BTF) က တရားစွဲဆိုခဲ့သောကြောင့် ထိုသို့ဆင့်ခေါ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
သမ္မတဦးသိန်းစိန်နှင့် ၎င်း၏ဝန်ကြီးများက နယူးယောက်တွင် ကျင်းပမည့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ အကြိမ် ရ၀ မြောက် နှစ်ပတ်လည် အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ရန် စီစဉ်ထားပြီး ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်က အောက်တိုဘာလ ၂ရက်နေ့ ၌ နယူးယောက်မြို့တွင် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျွန်ကယ်ရီနှင့် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည်။
အဆိုပါ မဟာမိတ်အဖွဲဲ့က မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေထိုင်ခဲ့စဉ်က နှိပ်စက်မှုများ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ မိသားစုများနှင့် အတူ နေအိမ်ကို စွန့်ခွာခဲ့ရ၍ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်၌ ခိုလှုံနေသော ဒုက္ခသည် ၃ ယောက်၏ ကိုယ်စား တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်ပြီး နစ်နာကြေးနှင့် ထိုက်သင့်သော ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ရန် ဖြစ်သည်။
သမ္မတဦးသိန်းစိန်အား လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခြင်း၊ တရားလွတ် သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ထိခိုက်နစ်နာမှုဖြစ်စေခြင်း စသည်တို့ အတွက် Alien Tort Claims Act (ATCA) (နိုင်ငံခြားသားများ အမေရိကန် ပြင်ပတွင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရခြင်းကို ဖြေရှင်းပေးသည့် ဥပဒေ) နှင့် Torture Victim Protection Act (TVPA) (နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခံရသူများကို ကာကွယ်ပေးသည့် ဥပဒေ) စသည့် ပုဒ်မများ ဖြင့် တရားစွဲဆိုထားခြင်းဖြစ်သည်။
“မီဒီယာအများစုက ဆီးရီးယား ဒုက္ခသည်တွေအကြောင်းကို အလေးပေး ဖော်ပြနေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် နှိပ်စက် ညှဉ်းပမ်းမှုတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဘယ်နှသိန်းလောက်ရှိပြီလဲ”ဟု Burma Task Force USA အဖွဲ့အား ထောက်ခံသူတဦးဖြစ်သော Muslim Peace Coalitionအဖွဲ့မှ Shaik Ubaid က မေးခွန်းထုတ်လို်က်သည်။
“မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတခုက နိုင်ငံမဲ့နေတဲ့သူတွေ ဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေး အစီ အစဉ်တွေက ထိရောက်မှုမရှိခဲ့ပါဘူး။ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ အနာဂတ်တခုဖြစ်ဖို့ဆိုတာ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူ ယှဉ်တွဲ နေထို်င်ခြင်းနဲ့ အကြောက်တရားနဲ့ အုပ်ချုပ်မှုတွေကို ပယ်ဖျက်နိုင်ခြင်း အပေါ်မှာမူတည်နေပါတယ်”ဟု နယူးယောက်မြို့ရှိ Burma Task Force USA ၏ ဒါရိုက်တာ Adem Carroll ကပြောသည်။
လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခြင်းနှင့် ပတ်သတ်၍ နိုင်ငံအကြီးအကဲတဦးအား အမေရိကန်တရားရုံးမှ သမ္မာန်ထုတ်ခြင်း သည် ယခုတကြိမ်က ပထမဆုံးမဟုတ်ပါ။ လွန်ခဲ့သည့် ၂နှစ်က လက်ရှိ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် Nerendra Modi နှင့် ၀န်ကြီးချုပ်ဟောင်း Manmohan Singh တို့ကိုလည်း သမ္မာန်စာထုတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ အမှု ၂ လုံးတွင် ၎င်းတို့က နိုင်ငံအကြီးအကဲများ ဖြစ်နေသည့်အတွက် အမေရိကန်တရားရုံးမှ တရားစွဲဆို၍ မရကြောင်း အမေရိကန် အစိုးရက တရားရုံးများကို ပြောခဲ့သည်။
ယခုကိစ္စတွင်လည်း အမေရိကန် နိုင်ငံရေးဝန်ကြီးဌာနက အလားတူဆောင်ရွက်လိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ရပါသည်။
Irrawaddy