ANNURTV
အေရွ႕အလယ္ပိုုင္း၊ ေျမာက္အေမရိက၊ ဥေရာပႏွင့္ ႏုုိင္ငံတကာ၏ လံုုၿခံဳေရးကုုိ ဆက္တုုိက္ အရွိန္ျမွင့္ ၿခိမ္းေျခာက္ လာေနသည့္ အစၥလမ္မစ္ ႏုုိင္ငံေတာ္ ISIS ဆုုိသည့္ အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးၾကြအဖြဲ႔ကုုိ ယခုုအခါ ႏုုိင္ငံတကာက အထူးအာရံုုစိုုက္ေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
မိစၦာ ဂ်ီဟဒ္ဝါဒီမ်ားအား ဘံုုရန္သူအျဖစ္ သေဘာထားၿပီး အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းရန္အတြက္ ယခုုေနာက္ဆံုုး အေမရိကန္ အပါဝင္ အေနာက္အုုပ္စုုႏွင့္ ရုုရွားတုုိ႔က ပူးေပါင္း တုုိက္ခိုုက္သြားၾကရန္ ႏိုဝင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက သေဘာတူလုုိက္ၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
“က်ေနာ္တုုိ႔က အေမရိကန္ ဦးေဆာင္တဲ့ မဟာမိတ္ေတြကိုု ေလးစားတဲ့ အေနနဲ႔ သူတုုိ႔နဲ႔အတူ အဆင္သင့္ တုုိက္ပြဲ ဝင္ၾကဖုုိ႔ပဲ ရွိတယ္လုုိ႔ ျမင္တယ္” ဟုု ရုုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာ ပူတင္က ျပင္သစ္သမၼတ ဖရန္စစ္ ေဟာ္လန္ႏွင့္ စေနေန႔ညက ေတြ႔ဆံုုၿပီးေနာက္ ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုုလိုက္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္ အေျခစိုုက္ Sunday Express သတင္းက ေဖာ္ျပသည္။
ဆက္လက္ၿပီး ပူတင္က “အခ်က္ျပခ်က္ တခုုကိုု က်ေနာ္တုုိ႔ဖန္တီးတာ ပုုိေကာင္းမယ္။ စည္းလံုုး ညီညြတ္တဲ့ မဟာမိတ္ အေနနဲ႔လုုပ္မွ ပုုိၿပီးလြယ္ကူၿပီး အဆင္ေျပမယ္။ ဒါဆုုိရင္ ပုုိၿပီးေတာ့ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ ရြက္ရတာလည္း ပုုိထိေရာက္ မယ္လုုိ႔႔ က်ေနာ္တုုိ႔က ယံုုၾကည္တယ္” ဟုု ေျပာသည္။
“ဒီကိစၥ အတြက္ က်ေနာ္တိုု႔ရဲ႕႕ မိတ္ဖက္လက္တြဲသူေတြက အဆင္သင့္ မျဖစ္ဘူးဆုုိရင္ေတာ့၊ က်ေနာ္တုုိ႔အေနနဲ႔ ကိုုယ့္မိတ္ဘက္ လက္တြဲလုုပ္ေဆာင္မယ္သူေတြ လက္ခံႏုုိင္မယ့္ တျခား မတူတဲ့ ပံုုစံနည္းလမ္းသံုုးၿပီး လုုပ္ေဆာင္ ဖုုိ႔အဆင္သင့္ပဲ။ က်ေနာ္တုုိ႔ဟာ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္တဲ့ မဟာမိတ္အဖြဲ႔နဲ႔အတူ ပူးေပါင္း လုုပ္ေဆာင္ဖုုိ႔အဆင္သင့္ပဲ” ဟုု သမၼတ ဗလာဒီမာ ပူတင္က ေျပာသည္။
ISIS ဘယ္က စတင္သေႏၶတည္ခဲ့သလဲ
အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားႏိုုင္ငံတုုိ႔တြင္ ကိုုယ္ပိုုင္နယ္ေျမအျဖစ္ သိမ္းပုုိက္တပ္စြဲထားသည့္ ISIS ဆုုိသည့္ ဝါဟာဘီ/ ဆာလာဖီ ဂ်ီဟဒ္ ဝါဒီ အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးၾကြ အုုပ္စုုသည္ အဓိကအားျဖင့္ ဆြန္နီ အာရပ္မ်ားက ဦးေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္ၿပီး ISIS ကို ၁၉၉၉ ခုုႏွစ္က ေဂ်ာ္ဒန္လူမ်ိဳး အဘူ မူဆပ္ အယ္လ္ ဇာကာဝီက ဦးေဆာင္၍ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္ဟုု အမ်ားက လက္ခံယံုုၾကည္ေနၾကသည္။
ႏုုိင္ငံတကာ ပညာရွင္မ်ားက ေဝဖန္သံုုးသပ္ျပသည္မွာ ISIS စစ္ေသြးၾကြအဖြဲ႔သည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုု၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ ကမာၻ႔ကုုန္သြယ္ေရး အေဆာက္အဦ တုုိက္ခုုိက္ခံရသည့္ ၉ /၁၁ ျဖစ္ခဲ့သည့္ ၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ေနာက္ပိုုင္း အီရတ္ႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏုုိင္ငံတုုိ႔အား အေမရိကန္ႏွင့္ မဟာမိတ္တုုိ႔၏ ထုုိးစစ္မ်ားျဖစ္ပြားၿပီး ေနာက္ပိုုင္း ပုုိမုုိ က်ယ္ျပန္႔လာသည္ဟုု ဆုုိၾကသည္။
IS စစ္ေသြးၾကြ အဖြဲ႔သည္ ၂၀၀၄ ခုုႏွစ္က ဘင္လာဒင္ ဦးေဆာင္သည့္ နာမည္ဆိုးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ အယ္လ္ကိုုင္းဒါး အဖြဲ႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းခဲ့သည္။ ၂၀၀၆ ခုုနွစ္ ေအာက္တုုိဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔က ISIS (အီရတ္ႏုုိင္ငံ) ၏ ေၾကညာစာတမ္း စတင္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။
ၿဗိတိန္ႏုုိင္ငံထက္ ႀကီးသည့္ ပမာဏရွိေသာ အီရတ္ႏုုိင္ငံ မူဆုုိလ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ အနီးတဝုုိက္ကိုု ယခုုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ IS အဖြဲ႔က ခ်ဲ႕ထြင္ သိမ္းပိုုက္အုုပ္ခ်ဳပ္ေနၿပီး ၂၀၁၀ ခုုႏွစ္ကတည္းက အဘူ ဘာကာ အယ္လ္ ဘဂၢဒါဒီ ဆုုိသူက ဦးေဆာင္လွ်က္ ရွိသည္။
၂၀၁၁ ခုုႏွစ္ မတ္လမွ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ဆြန္နီအမ်ားစုု ရွိသည့္ ဆီးရီးယားရွိ ISIS တုုိက္ခိုုက္ေရးသမားမ်ားက ဆီးရီးယား အာဆတ္အစုုိးရ ႏွင့္ အာဆတ္အစုုိးရအား ဆန္႔က်င္ ပုုန္ကန္ေနသူ ဆီးရီးယား သူပုုန္မ်ားအား တုုိက္ခိုုက္ရင္း နယ္ေျမမ်ား ပိုုမုုိခ်ဲ႕ထြင္ သိမ္းပုုိက္လာႏုုိင္ခဲ့သည္။
ဆီးရီးယားႏုုိင္ငံ ရကၠာၿမိဳ႕သည္ ၄င္းတုုိ႔၏ အဓိက အေျခစိုုက္ရာ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။
သိုု႔ေသာ္ ISIS အဖြဲ႔သည္ ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ကတည္းက အယ္လ္ကုုိင္းဒါးအဖြဲ႔ႏွင့္ ျပန္လည္ခြဲထြက္ခဲ့ၿပီး အီရတ္၊ ဆီးရီးယားႏုုိင္ငံ မ်ားတြင္ ကိုုယ္ပိုုင္ ထိမ္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ား ရွိသည့္အျပင္ လစ္ဗ်ား၊ အီဂ်စ္၊ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား၊ ေဆာ္ဒီ အာေရဗ်၊ ယီမင္၊အာဖဂန္နစၥတန္ စသည့္ႏုုိင္ငံမ်ားတြင္လည္း ၄င္းတိုု႔၏ တုုိက္ခိုုက္ေရးသမားမ်ားက နယ္ေျမသိမ္း၍ ကိုုယ္ပိုုင္ နယ္ေျမမ်ားအား ISIS ဌာနခြဲမ်ားအျဖစ္ ေၾကညာမႈမ်ား ဆက္တုုိက္ လုုပ္ေဆာင္လွ်က္ရွိသည္။
ISIS အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးၾကြအဖြဲ႔က ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္တြင္ ၄င္းတိုု႔ ဖမ္းဆီးထားသည့္ စစ္သားမ်ား၊ အရပ္သားမ်ား၊ သတင္းေထာက္မ်ား၊ ႏုုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး သမားမ်ားအား ေခါင္းျဖတ္ သတ္သည့္ ဗီဒီယုုိမ်ား၊ ရက္စက္သည့္ နည္းမ်ိဳးစံုုသံုုး၍ သတ္ျဖတ္သည့္ ဗီဒီယိုုမ်ားကိုု ၄င္းတုုိ႔၏ လူမႈကြန္ရက္မ်ား ကတဆင့္ ျဖန္႔ခ်ိလာရာမွ ႏုုိင္ငံတကာတြင္ ပိုု၍ လူသိမ်ားလာခဲ့သည္။
ယခုုအခါ ၄င္းတိုု႔၏ ကြန္ရက္သည္ ဥေရာပႏွင့္ တျခားႏုုိင္ငံမ်ားသုုိ႔ပါ ျဖန္႔က်က္လာႏုုိင္ခဲ့ၿပီး မၾကာေသးခင္က ျပင္သစ္ႏုုိင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕တြင္ တုုိက္ခိုုက္မႈကိုု လုုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ႏုုိင္ငံသည္ ၄င္းတုုိ႔၏ အဓိက ေျခကုုပ္ယူရာ ေနရာတခုုဟုု ဥေရာပ လံုုၿခံဳေရး အရာရွိမ်ားက ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆုုိလာေနၾကၿပီး ၄င္းတုုိ႔၏ အမာခံမ်ား၊ဆက္ႏႊယ္သူမ်ားအား စီးနင္းဖမ္းဆီးမႈမ်ား လုုပ္ေဆာင္ေနသည္။
ကမာၻ႔ မြတ္စလင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း ကုုလသမဂၢ၊ ေနတုုိး စစ္မဟာမိတ္အုုပ္စုုႏွင့္ ႏုုိင္ငံတကာ အစုုိးရ အဖြဲ႔မ်ားနည္းတူ ISIS တို႔၏ လုုပ္ရပ္မ်ားအေပၚ ကန္႔ကြက္ ရႈံ႕ခ်ေနသည္။
ISIS သည္ အထူးသျဖင့္ အစၥလမ္ႏုုိင္ငံမ်ားရွိ ဆြန္နီ သူေဌးႀကီးမ်ား၏ ပံ့ပုုိးေထာက္ပံ့မႈ အႀကီးအက်ယ္ ရရွိေနၾကသည္ဟုု ေထာက္လွမ္းေရး သတင္းမ်ားက ဆုုိသည္။ ထုုိ႔အျပင္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ကာတာ အစရွိသည့္ မြတ္စလင္ အာဏာရွင္ ႏုုိင္ငံမ်ားက ရွီယိုုက္အမ်ားစုု ရွိသည့္ အီရန္အား ၾသဇာလႊမ္းမုုိးႏုုိင္ေရး ၄င္းတိုု႔အား ေငြ၊ လက္နက္ႏွင့္ နည္းပညာမ်ား ေထာက္ပံ့ေနသည္ဟုု ယံုုၾကည္ေနၾကသည္။
ISIS တို႔သည္ ၄င္းတုုိ႔ထိမ္းခ်ဳပ္ရာ ေနရာမ်ားမွတဆင့္ ေရနံ၊ ေရႊ၊ လူေမွာင္ခုုိ၊ လူသား ကိုုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုုင္း ေစ်းကြက္ ႏွင့္ တျခား စီးပြားေရး လုုပ္ငန္းမ်ားမွလည္း တေန႔လွ်င္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၃ သန္းေက်ာ္ ရံပံုုေငြမ်ား ရရွိေနသည္ဟုုလည္း ေထာက္လွမ္းေရး သတင္းမ်ားႏွင့္ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ဆုုိသည္။
ISIS တုုိ႔ ကုုိင္ေဆာင္အသံုုးျပဳေနသည့္ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားမွာ အေမရိကန္၊ ရုုရွား၊ တရုုတ္ ႏုုိင္ငံလုုပ္ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည္။ အဆုုိပါ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ားကိုု လက္နက္ေမွာင္ခုုိေစ်းကြက္ႏွင့္ တခ်ိဳ႕ မြတ္စလင္ ႏုုိင္ငံ အစုုိးရမ်ားက တရားမဝင္ လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်ျခင္း ျဖစ္မည္ဟုု ေလ့လာသူမ်ားက ဆုုိသည္။
ISIS တုုိက္ခိုုက္ေရးသမား ၉၅ ရာခုုိင္ႏႈန္းသည္ ဥေရာပႏုုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏုုိင္ငံတကာရွိ မြတ္စလင္ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ တခ်ိဳ႕ တရားေဟာဆရာမ်ား၊ အစြန္းေရာက္ ဂ်ီဟဒ္ ဝါဒီမ်ား၊ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြမ်ား၊ မိသားစုုဝင္မ်ားက တဆင့္ လူသစ္စုုေဆာင္းထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟုု ၿဗိတိန္ႏုုိင္ငံ ေအာက္စ္ဖုုိ႔ တကၠသုုိလ္မွ အၾကမ္းဖက္ဝါဒဆုုိင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူ စေကာက္ အန္ထရန္ (Scott Atran) က ေျပာဆုုိသည္။
အီရတ္၊ ဆီးရီးယားအပါအဝင္ ႏုုိင္ငံတကာတြင္ ရွိေနသည့္ ISIS တုုိက္ခိုုက္ေရးသမား အနည္းဆံုုး ၉ ေထာင္မွ ၁၈၀၀၀ ခန္႔အထိ ရွိႏုုိင္ေၾကာင္း အေမရိကန္ CIAက ယမန္ႏွစ္က ခန္႔မွန္းထားေသာ္လည္း ၄င္းတုုိ႔အဖြဲ႔ ကိုုယ္တုုိင္က ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ ၾသဂုုတ္လ ေၾကညာခ်က္တြင္ ႏုုိင္ငံတာတြင္ စုုစုုေပါင္း တုုိက္ခိုုက္ေရးသမား ၂ သိန္းေက်ာ္ ရွိေၾကာင္း၊ ဆီးရီးယား တႏုုိင္ငံတည္းရွိ တိုုက္ခိုုက္ေရးသမားမွာ ၅ ေသာင္းေက်ာ္ ရွိႏုုိင္သည္ဟုု ႏုုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔က ခန္႔မွန္းထားသည္။
ရုုရွားတုုိ႔ကမူ လူမ်ိဳးေပါင္းစံုု ISIS တုုိက္ခိုုက္ေရးသမား အနည္းဆံုုး ၇ ေသာင္း ရွိမည္ဟုု ခန္႔မွန္းခဲ့သည္။ အီရတ္ တႏုုိင္ငံတည္းရွိ လူဦးေရ စုုစုုေပါင္း ၄ သန္းမွ ၄ သန္းခြဲခန္႔ကိုု အီရတ္အေျခစိုုက္ ISIS အဖြဲ႔က အုုပ္ခ်ဳပ္ထားၿပီး အဆုုိပါ ပမာဏသည္ ဆီးရီးယားရွိ ၄င္းတိုု႔အုုပ္ခ်ဳပ္ထားသည့္ လူဦးေရထက္ ၂ ဆ ရွိသည္။
ISIS ထိမ္းခ်ဳပ္ရာ ေဒသရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ မ်က္ႏွာအုုပ္ျခင္း၊ အေဖာ္ႏွင့္သာ အျပင္ထြက္ရျခင္း၊ တုုိက္ခိုုက္ေရးသမား အမ်ိဳးသားမ်ား၏ လိင္အလုုပ္အေၾကြးျပဳရျခင္း၊ လူမဆန္စြာ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္း၊ အရြယ္မေရာက္ေသးသူ သားသမီးမ်ားအား စစ္ေသြးၾကြ အၾကမ္းဖက္သမားအျဖစ္ သိမ္းသြင္းေခၚေဆာင္ခံရျခင္း စသည္မ်ား ရင္ဆုုိင္ေနရသည္။
အေမရိကန္ မဟာမိတ္မ်ားႏွင့္ ISIS
အေမရိကန္ ဦးေဆာင္သည့္ မဟာမိတ္ႏိုုင္ငံမ်ား အဖြဲ႔သည္ ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ ဇြန္လကတည္းက ISIS အဖြဲ႔၏ စစ္ေရး၊ဘ႑ာေရး အေထာက္အပံ့မ်ားအား ျဖတ္ေတာက္တုုိက္ခိုုက္သည့္ ကာ့ဒ္တုုိက္ခိုုက္ေရးသမားမ်ား၊ ဆီးရီးယား သူပုုန္မ်ားအား လက္နက္ႏွင့္ နည္းပညာ ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့မႈမ်ား လုုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ေလေၾကာင္းမွ လူမဲ့ ဒရုုန္း တုုိက္ခိုုက္ေရး ေလယာဥ္မ်ားႏွင့္ တုုိက္ခိုုက္မႈ၊ လူေမာင္း တုုိက္ေလယာဥ္မ်ားႏွင့္ ေလေၾကာင္းတုုိက္ခိုုက္မႈမ်ားကိုု လုုပ္ေဆာင္လာခဲ့သည္။
ISIS အဖြဲ႔က ၄င္းတိုု႔ဖမ္းဆီးထားေသာ အေမရိကန္ ႏုုိင္ငံသား တခိ်ဳ႕အား ေခါင္းျဖတ္သတ္ျဖတ္သည့္ ရုုပ္သံျမင္ကြင္းမ်ားက အေမရိကန္၏ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ဆန္႔က်င္ေရး စစ္ပြဲအေပၚ ပုုိ၍ေလာင္စာဆီ ျဖည့္တင္းသကဲ့သုုိ႔ျဖစ္လာသည္။
သုုိ႔ေသာ္ ႏုုိင္ငံတကာရွိ သံုုးသပ္သူမ်ားကမူ အီရတ္ႏွင့္ အာဖဂန္ႏုုိင္ငံတုုိ႔အေရးျဖင့္ စစ္ပန္းေနသည့္ အေမရိကန္သည္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအား စစ္ေရးအရ အေရးယူမႈကိုု အကန္႔အသတ္မ်ားၾကားက ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အတြက္ အၾကမ္းဖက္ တုုိက္ခိုုက္မႈမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား ပုုိ၍ခပ္စိပ္စိပ္ ျဖစ္လာေနသည္ဟုု ေထာက္ျပၾကသည္။
ရုုရွားႏွင့္ ISIS
ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာ လကုုန္ပုုိင္းက အီရတ္ႏုုိင္ငံ၊ ဘဂၢဒက္ၿမိဳ႕တြင္ ရုုရွား၊ အီရတ္၊ အီရန္၊ ဆီးရီးယား ၄ ႏုုိင္ငံ ပူးေပါင္းၿပီး ISIS အဖြဲ႔အား တုုိက္ခိုုက္ရန္ႏွင့္ ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္ အစုုိးရအား က်ားကန္ေပးရန္တုုိ႔အတြက္ အေရွ႕အလယ္ပုုိင္း ေဒသတြင္း ျဖစ္ပ်က္ေနသည္မ်ားအား သံုုးသပ္ရန္ ပူးတြဲသတင္းစင္တာတခုုကိုု စတင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ႐ုုရွားက ဆီးရီးယားရွိ ISIS အေျခစိုုက္ စခန္းတခ်ိဳ႕အား ေလေၾကာင္းတိုုက္ခိုုက္မႈမ်ား ကနဦးျပဳလုုပ္ျခင္းျဖင့္ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ပါဝင္လာသည္။
ႏိုဝင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔က ခရီးသည္ ၂၁၇ ဦး ႏွင့္ ေလယာဥ္အမႈထမ္းမ်ား စုုစုုေပါင္း လူေပါင္း ၂၂၄ ဦး ေသဆံုုးခဲ့ရသည့္ ရုုရွား ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္ ပ်က္က်မႈသည္ ရုုရွား၏ ေဒါသကိုု ISIS က တုုိက္ရုုိက္ စိန္ေခၚ၍ စစ္ပြဲကိုု ဖိတ္ေခၚ လိုုက္ျခင္းျဖစ္သည္။
ေလယာဥ္ပ်က္က်မႈကိုု ရုုရွား ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက မွတ္တမ္းစက္မွတဆင့္ စံုုစမ္းစစ္ေဆးရာတြင္ ေဖာက္ခြဲခဲ့ရသည္ဟုု လက္ခံယံုုၾကည္ၾကသည္။ တဆက္တည္းတြင္ အဆုုိပါ ေလယာဥ္အား မိမိတိုု႔က ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီး ပစ္ခဲ့သည္ဟုု ISIS လည္း ေၾကညာခဲ့သည္။
အဆုုိပါကိစၥ၏ ေနာက္ဆက္တြဲတြင္ ရုုရွားက ISIS တုုိ႔ အဓိက တပ္စြဲထားသည့္ ဆီးရီးယားႏုုိင္ငံ ရကၠာၿမိဳ႕ ပစ္မွတ္မ်ားအား ေလေၾကာင္းတုုိက္ခိုုက္မႈ အရွိန္ျမွင့္ တုုိက္ခိုုက္လာခဲ့သည္။ ရုုရွား၏ တုုိက္ခုုိက္မ်ားသည္ ယခင္က အေမရိကန္၏ ISIS အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ ပစ္မွတ္မ်ားအား တုုိက္ခိုုက္မႈထက္ ပိုုမုုိထိေရာက္ ျပင္းထန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ISIS တုုိ႔ အထိနာေနသည္။
ရုုရွား၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ ISIS
ျပင္သစ္ႏုုိင္ငံသည္ အီရတ္ႏုုိင္ငံရွိ ISIS အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားအား တုုိက္ခိုုက္ေခ်မႈန္းေနသည့္ အီရတ္အစုုိးရအား စစ္ေရး အကူအညီေပးေရး ကိစၥမ်ားကိုု ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ကတည္းက စတင္လုုပ္ေဆာင္ေနခဲ့သည္။
ယခုုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔က ပါရီၿမိဳ႕တြင္ လူ ၁၂ ဦး ေသဆံုုးခဲ့ရသည့္ ခ်ားလီ ဟက္ဘ္ဒုုိ စာေစာင္ အၾကမ္းဖက္ တုုိက္ခုုိက္ခံရၿပီးေနာက္ ျပင္သစ္က အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအား တုုိက္ဖ်က္ေရး မဟာမိတ္မ်ားႏွင့္ ယခင္ကထက္ ပုုိ၍ အားကူျဖည့္ေပးခဲ့သည္။
ယခုု ႏုုိဝင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔က ပါရီ ၿမိဳ႕ ေနရာ ၆ ေနရာတြင္ လူေပါင္း ၁၃၀ ေက်ာ္ ေသဆံုုးခဲ့ရသည့္ အၾကမ္းဖက္ တုုိက္ခိုုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုုင္းတြင္ ျပင္သစ္ႏုုိင္ငံက အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယား ႏုုိင္ငံတုုိ႔ရွိ ISIS ပစ္မွတ္ ေလေၾကာင္း တုုိက္ခိုုက္မႈမ်ားကိုု ရုုရွားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ တုုိက္ခုုိက္ေနသည္။
အဆုုိပါ ျဖစ္ရပ္သည္ ဂ်ီဟဒ္ဝါဒီ ဂြ်န္အား အေမရိကန္ ေလေၾကာင္းက တုုိက္ခုုိက္ သတ္ျဖတ္လုုိက္ၿပီဟူသည့္ ခုုိင္မာသည့္ သတင္းထုုတ္ျပန္ၿပီး ေနာက္တရက္တြင္ ျဖစ္ေပၚသည့္အတြက္ လက္တုု႔ံျပန္ တုုိက္ခိုုက္မႈဟုုလည္း သံုုးသပ္ၾကသည္။
အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားရွိ ISIS ပစ္မွတ္မ်ားအား ရုုရွားႏွင့္ ျပင္သစ္တုုိ႔က တုုိက္ေလယာဥ္မ်ား၊ ဗံုုးႀကဲ ေလယာဥ္မ်ား၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာမ်ား၊ တာေဝးပစ္ မစ္ဆုုိင္းဒံုုးက်ည္မ်ားသံုုးက တုုိက္ခုုိက္ ေနသည္။
ထုုိသိုု႔ တိုုက္ခိုုက္ေနစဥ္ ႏုုိဝင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔က ရုုရွား တုုိက္ေလယာဥ္ တစီးအား ေနတုုိး စစ္မဟာမိတ္ အဖြဲ႔ဝင္တခုုျဖစ္သည့္ တူရကီက ၄င္းတုုိ႔၏ ေလပုုိင္နက္ကိုု က်ဴးေက်ာ္လာသည္ဟုု ဆိုုကာ သတိေပးခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုုး ပစ္ခ်ခဲ့သည့္ကိစၥ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။
ရုုရွား၊ တူရကီ၊ ေနတုုိး စစ္အုုပ္စုုနဲ႔ ISIS
တူရကီဘက္က ဆီးရီးယားရွိ ISIS ပစ္မွတ္မ်ားအား တုုိက္ခုုိက္ေနသည့္ ရုုရွား တုုိက္ေလယာဥ္အား ၄င္းတုုိ႔၏ ေလေၾကာင္း ပိုုင္နက္ကိုု က်ဴးေက်ာ္လာ၍ သတိေပးမႈ ၁၀ ႀကိမ္ ထက္မနည္း ျပဳလုုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အေၾကာင္းျပန္ ၾကားမႈမရွိ၍သာ ပစ္ခ်ခဲ့ရေၾကာင္း ေျပာဆုုိေနခ်ိန္တြင္ ရုုရွားဘက္က ၄င္းတိုု႔ တိုုက္ေလယာဥ္သည္ တူရကီ ေလေၾကာင္းအား ၿခိမ္းေျခာက္မႈ မရွိခဲ့ေၾကာင္း သက္ေသ အခုုိင္အမာ ရွိသည္ဟုု ဆုုိသည္။
ယခုုေနာက္ဆံုုး သတင္းမ်ားအရ ပစ္ခ်ခံရသည့္ ရုုရွားတုုိက္ေလယာဥ္မွ ေလသူရဲ ၂ ဦး အနက္ တဦးမွာ ေျမျပင္မွ လက္နက္ကိုုင္မ်ား၏ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုုးခဲ့ရၿပီး အသက္ရွင္ က်န္ရစ္သည့္ ေလသူရဲတဦးက ၄င္းအေနျဖင့္ မည္သည့္ သတိေပးမႈကုုိမွ် မရရွိခဲ့ဟုု အခုုိင္အမာ ေျပာဆုုိေနသည္။
တူရကီ ႏုုိင္ငံ ထိပ္တန္း အစုုိးရအရာရွိမ်ားသည္လည္း ISIS အဖြဲ႔၏ ေရနံကုုန္သြယ္မႈ စီးပြားေရး လုုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေငြေၾကးဆုုိင္ရာ ထည့္ဝင္ထားမႈမ်ား ရွိေန၍ ရုုရွားက ISIS အဖြဲ႔မ်ားအား ျပင္းထန္သည့္ စစ္ေရးထုုိးႏွက္ခ်က္ကိုု တူရကီတုုိ႔ မလုုိလားေသာေၾကာင့္ ယခုုကဲ့သုုိ႔ ၄င္းတုုိ႔ ေလယာဥ္အား ပစ္ခ်ကာ ISIS အား အကာအကြယ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္ဟုု ရုုရွားဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Dmitry Medvedev က စြပ္စြဲ ေျပာၾကားလိုုက္သည္။
ရုုရွား တုုိက္ေလယာဥ္အား တူရကီက ပစ္ခ်ခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ယခုုအခါ ရုုရွားႏွင့္ ေနတုုိး စစ္မဟာမိတ္အုုပ္စုု အၾကားထိပါ ဆက္ဆံေရး ေအးစက္လာၿပီး တင္းမာမႈအဆင့္ တုုိးျမင့္လာေနသည္။
အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုုိဘားမားက ေနတုုိး စစ္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ဝင္ တခုုျဖစ္သည့္ တူရကီ အေနျဖင့္ ၄င္း၏ ေလပိုုင္နက္အား ကာကြယ္ခြင့္ ရွိသည္ဟုု ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆုုိခဲ့သည္။ သိုု႔ေသာ္ အဆုုိပါ ကိစၥအား ရုုရွားႏွင့္ တူရကီ၊ ရုုရွားႏွင့္ ေနတုုိး အုုပ္စုုၾကား တင္းမာမႈမ်ား မျဖစ္သင့္ေၾကာင္းလည္း သူက သတိေပးထားသည္။
အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုုိဘားမားက ျပင္သစ္သမၼတ ဖရန္စစ္ ေဟာ္လန္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုုအၿပီး ျပင္သစ္ႏွင့္ အေမရိကန္ ပူးေပါင္း၍ ISIS တုုိ႔အား အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္းေရး သေဘာတူခဲ့ၾကကာ ေလေၾကာင္းတုုိက္ခိုုက္မႈအႀကိမ္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ လုုပ္ေဆာင္သြားဖြယ္ရွိသည္။
ျပင္သစ္ သမၼတ ဖရန္စစ္ ေဟာ္လန္ကလည္း ISIS ႏွင့္ ဆင္ႏႊဲေနသည့္ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ဂ်ာမနီႏိုုင္ငံအား ပိုုမိုုပါဝင္ေရး တုုိက္တြန္းေျပာၾကားထားသည္။
ရုုရွားႏွင့္ အေမရိကန္တုုိ႔၏ ISIS အေရး အျမင္ကြဲျပားပံုု
အေမရိကန္၏ အေရွ႕အလယ္ပုုိင္းေဒသတြင္း ေဆာင္ရြက္ လုုပ္ကိုုင္ပံုုမ်ားသည္ ေဒသတြင္း အေမရိကန္၏ ၾသဇာကုုိ ထူေထာင္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္အား အာဏာမွ ဖယ္ရွားေရးကိုု လုုပ္ေဆာင္ေနမႈသည္ ISIS တုုိ႔အား အားေပး ကူညီရာေရာက္ခဲ့သည္ဟုု ရုုရွား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Dmitry Medvedev က ေျပာဆုုိသည္။
အဆုုိပါ ေျပာဆုုိမႈကိုု အုုိဘားမား အစုုိးရအဖြဲ႔က ပယ္ခ်လိုုက္သည္။
ရုုရွားက ISIS အဖြဲ႔အား တုုိက္ခိုုက္ေခ်မႈန္းေရး စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအား ရင့္သီးစြာ က်ဴးလြန္ေနသည့္ သမၼတ အာဆတ္အစိုုးရအား က်ားကန္ေပးေရး အဓိကထားျခင္းျဖစ္ၿပီး အာဆတ္အစုုိးရအား ပုုန္ကန္ေနသည့္ အလယ္အလတ္ မြတ္စလင္ ဆီးရီးယားသူပုုန္မ်ားကိုုပါ တိုုက္ခိုုက္ေနျခင္းဟုု အေမရိကန္က တန္ျပန္ ေျပာဆုုိသည္။
အၾကမ္းဖက္ ဝါဒအေပၚ ဆင္ႏႊဲသည့္ စစ္ပြဲတြင္ ကုုလသမဂၢကဲ့သိုု႔ေသာ ႏုုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဦးေဆာင္ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္သည့္ ကမာၻလံုုးဆုုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ တုုိက္ခိုုက္မႈကသာလွ်င္ ေအာင္ျမင္ႏုုိင္သည္ဟုုလည္း ရုုရွား ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ကုုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းႏွင့္ ကြာလာလမ္ပူတြင္ ေတြ႔ဆံုုအၿပီး ေျပာဆုုိခဲ့ေသးသည္။
မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းက အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ဆန္႔က်င့္ေရး စစ္ပြဲတုုိက္ခိုုက္ရာတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ ရုုရွားအား လက္တြဲ ပူးေပါင္း တုုိက္ခုုိက္ရန္ တုုိက္တြန္းခဲ့သည္။
အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားရွိ IS အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအား ဆင္ႏႊဲေနသည့္ စစ္ပြဲတြင္ အေမရိကန္ႏွင့္ ၄င္းတုုိ႔၏ မဟာ မိတ္မ်ား အေနျဖင့္ ရုုရွား၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မပါဘဲႏွင့္ ဆက္လက္ ဖိအားေပး တုုိက္ခိုုက္သြားမည္ဟုုလည္း အုုိဘားမားက ကြာလာလမ္ပူတြင္ ေျပာဆုုိခဲ့ေသးသည္။
မည္သုုိ႔ပင္ ဆုုိေစ ISIS ဂ်ီဟဒ္ အစြန္းေရာက္ စစ္ေသြးၾကြအဖြဲ႔၏ နိဂံုုးသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ၄င္းတိုု႔၏ မဟာမိတ္မ်ား၏ လက္တြင္ ျဖစ္မည္ေလာ၊ ရုုရွားႏွင့္ ၄င္း၏ မဟာမိတ္မ်ားလက္တြင္ ျဖစ္မည္ေလာဆိုုသည္မွာ မေသခ်ာေသးေပ။
သိုု႔ေသာ္ ဝမ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းသည္မွာ ယခုု ရုုရွား၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ အေမရိကန္ မဟာမိတ္တုုိ႔ အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယား ႏုုိင္ငံတုုိ႔ရွိ ISIS ပစ္မွတ္မ်ားအား ေလေၾကာင္းမွ တုုိက္ခိုုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အျပစ္မဲ့ ကေလးငယ္မ်ား၊ အရပ္သားမ်ား ေသဆံုုးမႈ ျမင့္တက္လာေနသည္။ ISIS တုုိ႔သည္ ကေလးမ်ား၊ မိန္းမမ်ားႏွင့္ အရပ္သား ျပည္သူမ်ားအား ၄င္းတိုု႔၏ အကာအကြယ္ အတြက္ လူသားဒုုိင္း လုုပ္ေဆာင္ထားမႈကိုု လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔မ်ားက ျပစ္တင္ေဝဖန္ေနၾကသည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုု၊ ဥေရာပ ႏုုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အေနာက္ႏုုိင္ငံမ်ားတြင္ ယခုုလာမည့္ ခရစ္စမတ္ ပြဲေတာ္မ်ားကိုု စည္ကားသိုုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပၾကမည့္ အစီအစဥ္ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ISIS အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အသီးသီး ပယ္ဖ်က္ေနၾကရသည္။
ႏုုိဝင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔က ကုုလသမဂၢ လံုုၿခံဳေရး ေကာင္စီ၏ ကန္႔ကြက္သူမရွိ တခဲနက္ေထာက္ခံသည့္ ဆံုုးျဖတ္တြင္ ႏုုိင္ငံတကာ လံုုၿခံဳေရးအား အဆက္မျပတ္ ၿခိမ္းေျခာက္လာေနသည့္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအား ေခ်မႈန္းတုုိိုုက္ခိုုက္သည့္ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ကုုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ ႏုုိင္ငံအားလံုုးအေနျဖင့္ မိမိတိုု႔ တတ္ႏုုိင္သည့္ဘက္က ဝင္ေရာက္ပူးေပါင္း ပါဝင္ တုုိက္ခိုုက္ရန္ ေတာင္းဆိုုထားသည္။
ယခုုအခါ ISIS အပါအဝင္ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားအား အျမတ္ျပတ္ ေခ်မႈန္းေရး စစ္ပြဲမ်ားအတြက္ ကမာၻ႔အင္အားႀကီး ႏုုိင္ငံမ်ားက အားျဖည့္ပူးေပါင္းပါဝင္မႈမ်ား ရွိလာၾကၿပီး အမည္မသိ ဟက္ကာမ်ားအဖြဲ႔ကလည္း နည္းပညာ စစ္ပြဲျဖင့္ ပူးေပါင္း ပါဝင္လွ်က္ရွိသည္။
ပညာရွင္အမ်ားစုု၏ သံုုးသပ္ခ်က္အရ အၾကမ္းဖက္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားအား ကမာၻေျမေပၚမွ လံုုးဝ နိဂံုုးခ်ဳပ္သြားရန္မွာ စစ္ေရးနည္းလမ္း တခုုတည္းျဖင့္ မျဖစ္ႏုုိင္ေၾကာင္း၊ အခ်ိန္တုုိ တခုုအတြင္းလည္း ေအာင္ျမင္စြာ အဆံုုးသတ္ႏုုိင္မည္ မဟုုတ္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းထားၿပီး တခ်ိဳ႕ကလည္း ယခုုစစ္ပြဲမ်ားသည္ ကာလရွည္ၾကာႏိုုင္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈ စစ္ပြဲဟုုပင္ ကင္ပြန္းတပ္သူမ်ားလည္း ရွိေနသည္။
Irrawaddy
...............
႐ုုရြားႏြင့္ ေအမရိကႏ္ မဟာမိတ္အျဖဲ႔တုုိ႔ အၿပိဳငၲဳုိက္ေနရသၫ့္ ISIS
လင္းသႏ္႔| November 30, 2015 | ISIS , ႐ုရြ, ်ပင္သစ္, ေအမရိကႏ္
ANNURTV
ေအရြ႕အလယၸိဳုင္း၊ ေ်မာေက္အမရိက၊ ဥေရာပႏြင့္ ႏုုိင္ငံတကာ၏ လံုုၿခံဳေရးကုုိ ဆကၱဳုိက္ အရြိႏ္်မြင့္ ၿခိမ္းေ်ခာက္ လာေနသၫ့္ အစၥလမၼစ္ ႏုုိင္ငံေတာ္ ISIS ဆုုိသၫ့္ အျစႏ္းေရာက္ စစ္ေၾသးၾၾကအျဖဲ႔ကုုိ ယခုုအခါ ႏုုိင္ငံတကာက အထူးအာရံုုစိုုက္ေနၾကၿပီ ်ဖစ္သၫ္။
မိစၧာ ဂ္ီဟဒ္ဝါဒီမ္ားအား ဘံုုရႏ္သဴအ်ဖစ္ ေသဘာထားၿပီး အ်မစ္်ပတ္ေခ္မႈႏ္းရႏ္အၾတက္ ယခုုေနာကၦံဳုး ေအမရိကႏ္ အပါဝင္ ေအနာက္အဳုပၥဳုႏြင့္ ႐ုုရြားတုုိ႔က ပူးေပါင္း တုုိကၡိဳုၾက္သားၾကရႏ္ ႏိုဝငၻာ ၂၉ ရက္ေန႔ၾတင္ ေခါင္းေဆာငၼ္ားက ေသဘာတူလုုိက္ၾကၿပီ ်ဖစ္သၫ္။
“က္ေနာၱဳုိ႔က ေအမရိကႏ္ ဦးေဆာငၲဲ့ မဟာမိတ္ေၾတကိုု ေလးစားတဲ့ ေအနနဲ႔ သူတုုိ႔နဲ႔အတူ အဆင္သင့္ တုုိၾကၸဲ ဝင္ၾကဖုုိ႔ပဲ ရြိတယႅဳုိ႔ ်မငၲယ္” ဟုု ႐ုုရြားသမၼတ ဗလာဒီမာ ပူတငၠ ်ပင္သစ္သမၼတ ဖရႏၥစ္ ေဟာႅႏ္ႏြင့္ ေစေနန႔ညက ေၾတ႔ဆံုုၿပီးေနာက္ ထုုတ္ေဖာ္ေ်ပာဆိုုလိုက္ေၾကာင္း ၿဗိတိႏ္ ေအ်ခစိုုက္ Sunday Express သတင္းက ေဖာ္်ပသၫ္။
ဆကႅက္ၿပီး ပူတငၠ “အခ္က္်ပခ္က္ တခုုကိုု က္ေနာၱဳုိ႔ဖႏၲီးတာ ပုုိေကာင္းမယ္။ စၫ္းလံုုး ညီျညတၱဲ့ မဟာမိတ္ ေအနနဲ႔လုုပၼြ ပုုိၿပီးၾလယၠဴၿပီး အဆင္ေ်ပမယ္။ ဒါဆုုိရင္ ပုုိၿပီးေတာ့ ညြိႏႈိင္းေဆာင္ ျရက္ရတာလၫ္း ပုုိထိေရာက္ မယႅဳုိ႔႔ က္ေနာၱဳုိ႔က ယံုုၾကၫၱယ္” ဟုု ေ်ပာသၫ္။
“ဒီကိစၥ အၾတက္ က္ေနာၱိဳု႔ရဲ႕႕ မိတၹကႅၾကၱဲသူေၾတက အဆင္သင့္ မ်ဖစၻဴးဆုုိရင္ေတာ့၊ က္ေနာၱဳုိ႔ေအနနဲ႔ ကိုုယ့္မိတၻက္ လၾကၱဲလုုပ္ေဆာငၼယ္သဴေၾတ လကၡံႏုုိငၼယ့္ တ်ခား မတူတဲ့ ပံုုစံနၫ္းလမ္းသံုုးၿပီး လုုပ္ေဆာင္ ဖုုိ႔အဆင္သင့္ပဲ။ က္ေနာၱဳုိ႔ဟာ ေအမရိကႏ္ ဦးေဆာငၲဲ့ မဟာမိတ္အျဖဲ႔နဲ႔အတူ ပူးေပါင္း လုုပ္ေဆာငၹဳုိ႔အဆင္သင့္ပဲ” ဟုု သမၼတ ဗလာဒီမာ ပူတငၠ ေ်ပာသၫ္။
ISIS ဘယၠ စတေင္သႏၶတၫၡဲ့သလဲ
အီရတ္ႏြင့္ ဆီးရီးယားႏိုုင္ငံတုုိ႔ၾတင္ ကိုုယၸိဳုငၷယ္ေ်မအ်ဖစ္ သိမ္းပုုိကၱျပၥဲထားသၫ့္ ISIS ဆုုိသၫ့္ ဝါဟာဘီ/ ဆာလာဖီ ဂ္ီဟဒ္ ဝါဒီ အျစႏ္းေရာက္ စစ္ေၾသးၾၾက အုုပၥဳုသၫ္ အဓိကအား်ဖင့္ ၾဆႏၷီ အာရပၼ္ားက ဦးေဆာင္ေန်ခင္း်ဖစ္ၿပီး ISIS ကို ၁၉၉၉ ခုုႏြစၠ ေဂ္ာၵႏႅဴမ္ိဳး အဘူ မူဆပ္ အယႅ္ ဇာကာဝီက ဦးေဆာင္၍ စတျငၹဲ႔စၫ္းခဲ့သၫ္ဟဳု အမ္ားက လကၡံယံုုၾကၫ္ေနၾကသၫ္။
ႏုုိင္ငံတကာ ပညာရြငၼ္ားက ေဝဖႏ္သံဳုးသပ္်ပသၫၼြာ ISIS စစ္ေၾသးၾၾကအျဖဲ႔သၫ္ ေအမရိကႏ္်ပၫ္ေထာငၥဳု၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရြိ ကမာၻ႔ကုုျႏ္သယ္ေရး ေအဆာက္အဦ တုုိကၡဳုိကၡံရသၫ့္ ၉ /၁၁ ်ဖစၡဲ့သၫ့္ ၂၀၀၁ ခုုႏြစ္ စကၱငၻာ ေနာကၸိဳုင္း အီရတ္ႏြင့္ အာဖဂႏၷစၥတႏ္ ႏုုိင္ငံတုုိ႔အား ေအမရိကႏ္ႏြင့္ မဟာမိတၱဳုိ႔၏ ထုုိးစစၼ္ား်ဖျစၸားၿပီး ေနာကၸိဳုင္း ပုုိမုုိ က္ယ္်ပႏ္႔လာသၫ္ဟဳု ဆုုိၾကသၫ္။
IS စစ္ေၾသးၾၾက အျဖဲ႔သၫ္ ၂၀၀၄ ခုုႏြစၠ ဘငႅာဒင္ ဦးေဆာင္သၫ့္ နာမၫၦိဳး်ဖင့္ ေက္ာ္ၾကားေသာ အယႅၠိဳုင္းဒါး အျဖဲ႔ႏြင့္ ပူးေပါင္းခဲ့သၫ္။ ၂၀၀၆ ခုုႏြစ္ ေအာကၱဳုိဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔က ISIS (အီရတ္ႏုုိင္ငံ) ၏ ေၾကညာစာတမ္း စတင္ ေပၚၾထကႅာခဲ့သၫ္။
ၿဗိတိႏ္ႏုုိင္ငံထက္ ႀကီးသၫ့္ ပမာဏရြိေသာ အီရတ္ႏုုိင္ငံ မူဆုုိလ္ၿမိဳ႕ႏြင့္ အနီးတဝုုိကၠိဳု ယခုုႏြစ္ ျဇႏႅၾတင္ IS အျဖဲ႔က ခ္ဲ႕ၾထင္ သိမ္းပိုုက္အဳုပၡ္ဳပ္ေနၿပီး ၂၀၁၀ ခုုႏြစၠတၫ္းက အဘူ ဘာကာ အယႅ္ ဘဂၢဒါဒီ ဆုုိသူက ဦးေဆာငႅြ္က္ ရြိသၫ္။
၂၀၁၁ ခုုႏြစ္ မတႅမြ စတင္်ဖျစၸားခဲ့ေသာ ဆီးရီးယား်ပျၫၱင္းစစ္ ေနာကၦၾကၱဲအ်ဖစ္ ၾဆႏၷီအမ္ားစုု ရြိသၫ့္ ဆီးရီးယားရြိ ISIS တုုိကၡိဳုက္ေရးသမားမ္ားက ဆီးရီးယား အာဆတ္အစုုိးရ ႏြင့္ အာဆတ္အစုုိးရအား ဆႏ္႔က္င္ ပုုႏၠႏ္ေနသူ ဆီးရီးယား သူပုုႏၼ္ားအား တုုိကၡိဳုက္ရင္း နယ္ေ်မမ္ား ပိုုမုုိခ္ဲ႕ၾထင္ သိမ္းပုုိကႅာႏုုိငၡဲ့သၫ္။
ဆီးရီးယားႏုုိင္ငံ ရကၠာၿမိဳ႕သၫ္ ၄င္းတုုိ႔၏ အဓိက ေအ်ခစိုုက္ရာ ၿမိဳ႕်ဖစ္သၫ္။
သိုု႔ေသာ္ ISIS အျဖဲ႔သၫ္ ၂၀၁၄ ခုုႏြစၠတၫ္းက အယႅၠဳုိင္းဒါးအျဖဲ႔ႏြင့္ ်ပႏႅျၫၡဲၾထကၡဲ့ၿပီး အီရတ္၊ ဆီးရီးယားႏုုိင္ငံ မ္ားၾတင္ ကိုုယၸိဳုင္ ထိမ္းခ္ဳပၷယ္ေ်မမ္ား ရြိသၫ့္အ်ပင္ လစၺ္ား၊ အီဂ္စ္၊ အယႅၢ္ီးရီးယား၊ ေဆာၵီ အာေရဗ္၊ ယီမင္၊အာဖဂႏၷစၥတႏ္ စသၫ့္ႏုုိင္ငံမ္ားၾတငႅၫ္း ၄င္းတိုု႔၏ တုုိကၡိဳုက္ေရးသမားမ္ားက နယ္ေ်မသိမ္း၍ ကိုုယၸိဳုင္ နယ္ေ်မမ္ားအား ISIS ဌာနျခဲမ္ားအ်ဖစ္ ေၾကညာမႈမ္ား ဆကၱဳုိက္ လုုပ္ေဆာငႅြ္က္ရြိသၫ္။
ISIS အျစႏ္းေရာက္ စစ္ေၾသးၾၾကအျဖဲ႔က ၂၀၁၄ ခုုႏြျစၲင္ ၄င္းတိုု႔ ဖမ္းဆီးထားသၫ့္ စစ္သားမ္ား၊ အရပ္သားမ္ား၊ သတင္းေထာကၼ္ား၊ ႏုုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရး သမားမ္ားအား ေခါင္း်ဖတ္ သတ္သၫ့္ ဗီဒီယုုိမ္ား၊ ရကၥက္သၫ့္ နၫ္းမ္ိဳးစံုုသံုုး၍ သတ္်ဖတ္သၫ့္ ဗီဒီယိုုမ္ားကိုု ၄င္းတုုိ႔၏ လူမႈၾကႏ္ရကၼ္ား ကတဆင့္ ်ဖႏ္႔ခ္ိလာရာမြ ႏုုိင္ငံတကာၾတင္ ပိုု၍ လူသိမ္ားလာခဲ့သၫ္။
ယခုုအခါ ၄င္းတိုု႔၏ ၾကႏ္ရက္သၫ္ ဥေရာပႏြင့္ တ်ခားႏုုိင္ငံမ္ားသုုိ႔ပါ ်ဖႏ္႔က္ကႅာႏုုိငၡဲ့ၿပီး မၾကာေသးခငၠ ်ပင္သစ္ႏုုိင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕ၾတင္ တုုိကၡိဳုကၼႈကိုု လုုပ္ေဆာငၡဲ့သၫ္။ ေနာကၦၾကၱဲအ်ဖစ္ ဘယႅၢ္ီယမ္ႏုုိင္ငံသၫ္ ၄င္းတုုိ႔၏ အဓိက ေ်ခကုုပ္ယဴရာ ေနရာတခုုဟုု ဥေရာပ လံုုၿခံဳေရး အရာရြိမ္ားက ထုုတ္ေဖာ္ေ်ပာဆုုိလာေနၾကၿပီး ၄င္းတုုိ႔၏ အမာခံမ္ား၊ဆက္ႏႊယ္သဴမ္ားအား စီးနင္းဖမ္းဆီးမႈမ္ား လုုပ္ေဆာင္ေနသၫ္။
ကမာၻ႔ ျမတၥလင္ ေခါင္းေဆာငၼ္ားကလၫ္း ကုုလသမဂၢ၊ ေနတုုိး စစၼဟာမိတ္အဳုပၥဳုႏြင့္ ႏုုိင္ငံတကာ အစုုိးရ အျဖဲ႔မ္ားနၫ္းတူ ISIS တို႔၏ လုုပ္ရပၼ္ားေအပၚ ကႏ္႔ၾကက္ ရႈံ႕ခ္ေနသၫ္။
ISIS သၫ္ အထူးသ်ဖင့္ အစၥလမ္ႏုုိင္ငံမ္ားရြိ ၾဆႏၷီ သူေဌးႀကီးမ္ား၏ ပံ့ပုုိးေထာကၸံ့မႈ အႀကီးအက္ယ္ ရရြိေနၾကသၫ္ဟဳု ေထာကႅြမ္းေရး သတင္းမ္ားက ဆုုိသၫ္။ ထုုိ႔အ်ပင္ ေဆာၵီအာေရဗ္၊ ကာတာ အစရြိသၫ့္ ျမတၥလင္ အာဏာရြင္ ႏုုိင္ငံမ္ားက ရြီယိုုက္အမ္ားစုု ရြိသၫ့္ အီရႏ္အား ၾသဇာလႊမ္းမုုိးႏုုိင္ေရး ၄င္းတိုု႔အား ေျင၊ လကၷက္ႏြင့္ နၫ္းပညာမ္ား ေထာကၸံ့ေနသၫ္ဟဳု ယံုုၾကၫ္ေနၾကသၫ္။
ISIS တို႔သၫ္ ၄င္းတုုိ႔ထိမ္းခ္ဳပ္ရာ ေနရာမ္ားမြတဆင့္ ေရနံ၊ ေရႊ၊ လူေမြာငၡဳုိ၊ လူသား ကိုုယၡႏၶာအစိတ္အပိုုင္း ေစ္းၾကက္ ႏြင့္ တ်ခား စီးျပားေရး လုုပ္ငႏ္းမ္ားမြလၫ္း ေတန႔လြ္င္ ေအမရိကႏ္ ေဒၚလာ ၃ သႏ္းေက္ာ္ ရံပံုုေျငမ္ား ရရြိေနသၫ္ဟဳုလၫ္း ေထာကႅြမ္းေရး သတင္းမ္ားႏြင့္ ၾက္မ္းက္င္သဴမ္ားက ဆုုိသၫ္။
ISIS တုုိ႔ ကုုိင္ေဆာင္အသံုုး်ပဳေနသၫ့္ လကၷကၡဲယမ္းမ္ားမြာ ေအမရိကႏ္၊ ႐ုုရြား၊ တ႐ုုတ္ ႏုုိင္ငံလုုပ္ စစႅကၷက္ ပစၥၫ္းမ္ား်ဖစ္သၫ္။ အဆုုိပါ စစႅကၷကၸစၥၫ္းမ္ားကိုု လကၷက္ေမြာငၡဳုိေစ္းၾကက္ႏြင့္ တခ္ိဳ႕ ျမတၥလင္ ႏုုိင္ငံ အစုုိးရမ္ားက တရားမဝင္ လႊဲေ်ပာင္းေရာင္းခ္်ခင္း ်ဖစၼၫ္ဟဳု ေလ့လာသူမ္ားက ဆုုိသၫ္။
ISIS တုုိကၡိဳုက္ေရးသမား ၉၅ ရာခုုိင္ႏႈႏ္းသၫ္ ဥေရာပႏုုိင္ငံမ္ားႏြင့္ ႏုုိင္ငံတကာရြိ ျမတၥလင္ ဗလီဝတ္ေက္ာင္းမ္ားၾတင္ တခ္ိဳ႕ တရားေဟာဆရာမ္ား၊ အျစႏ္းေရာက္ ဂ္ီဟဒ္ ဝါဒီမ္ား၊ သူငယၡ္င္း မိတ္ေၾဆမ္ား၊ မိသားစုုဝငၼ္ားက တဆင့္ လူသစၥဳုေဆာင္းထား်ခင္း ်ဖစ္သၫ္ဟဳု ၿဗိတိႏ္ႏုုိင္ငံ ေအာကၥၹဳုိ႔ တကၠသုုိလၼြ အၾကမ္းဖက္ဝါဒဆုုိင္ရာ ၾက္မ္းက္င္သဴ ေစကာက္ အႏၴရႏ္ (Scott Atran) က ေ်ပာဆုုိသၫ္။
အီရတ္၊ ဆီးရီးယားအပါအဝင္ ႏုုိင္ငံတကာၾတင္ ရြိေနသၫ့္ ISIS တုုိကၡိဳုက္ေရးသမား အနၫ္းဆံုုး ၉ ေထာငၼြ ၁၈၀၀၀ ခႏ္႔အထိ ရြိႏုုိင္ေၾကာင္း ေအမရိကႏ္ CIAက ယမႏ္ႏြစၠ ခႏ္႔မြႏ္းထားေသာႅၫ္း ၄င္းတုုိ႔အျဖဲ႔ ကိုုယၱဳုိငၠ ၂၀၁၄ ခုုႏြစ္ ၾသဂုုတႅ ေၾကညာခ္ၾကၱင္ ႏုုိင္ငံတာၾတင္ စုုစုုေပါင္း တုုိကၡိဳုက္ေရးသမား ၂ သိႏ္းေက္ာ္ ရြိေၾကာင္း၊ ဆီးရီးယား တႏုုိင္ငံတၫ္းရြိ တိုုကၡိဳုက္ေရးသမားမြာ ၅ ေသာင္းေက္ာ္ ရြိႏုုိင္သၫ္ဟဳု ႏုုိင္ငံတကာ လူ႔အျခင့္ေအရးအျဖဲ႔က ခႏ္႔မြႏ္းထားသၫ္။
႐ုုရြားတုုိ႔ကမူ လူမ္ိဳးေပါင္းစံုု ISIS တုုိကၡိဳုက္ေရးသမား အနၫ္းဆံုုး ၇ ေသာင္း ရြိမၫ္ဟဳု ခႏ္႔မြႏ္းခဲ့သၫ္။ အီရတ္ တႏုုိင္ငံတၫ္းရြိ လူဦးေရ စုုစုုေပါင္း ၄ သႏ္းမြ ၄ သႏ္းျခဲခႏ္႔ကိုု အီရေတ္အ်ခစိုုက္ ISIS အျဖဲ႔က အုုပၡ္ဳပၴားၿပီး အဆုုိပါ ပမာဏသၫ္ ဆီးရီးယားရြိ ၄င္းတိုု႔အုုပၡ္ဳပၴားသၫ့္ လူဦးေရထက္ ၂ ဆ ရြိသၫ္။
ISIS ထိမ္းခ္ဳပ္ရာ ေဒသရြိ အမ္ိဳးသမီးမ္ားသၫ္ မ္က္ႏြာအုုပ္်ခင္း၊ ေအဖာ္ႏြင့္သာ အ်ပျငၴက္ရ်ခင္း၊ တုုိကၡိဳုက္ေရးသမား အမ္ိဳးသားမ္ား၏ လိင္အလုုေပ္အၾၾကး်ပဳရ်ခင္း၊ လူမဆျႏၥာ ညြင္းပႏ္းႏြိပၥက္ သတ္်ဖတၡံရ်ခင္း၊ အျရေယၼရာက္ေသးသူ သားသမီးမ္ားအား စစ္ေၾသးၾၾက အၾကမ္းဖက္သမားအ်ဖစ္ သိမ္းၾသင္းေခၚေဆာငၡံရ်ခင္း စသၫၼ္ား ရငၧဳုိင္ေနရသၫ္။
ေအမရိကႏ္ မဟာမိတၼ္ားႏြင့္ ISIS
ေအမရိကႏ္ ဦးေဆာင္သၫ့္ မဟာမိတ္ႏိုုင္ငံမ္ား အျဖဲ႔သၫ္ ၂၀၁၄ ခုုႏြစ္ ျဇႏႅကတၫ္းက ISIS အျဖဲ႔၏ စစ္ေရး၊ဘ႑ာေရး ေအထာက္အပံ့မ္ားအား ်ဖတ္ေတာကၱဳုိကၡိဳုက္သၫ့္ ကာ့ဒၲဳုိကၡိဳုက္ေရးသမားမ္ား၊ ဆီးရီးယား သူပုုႏၼ္ားအား လကၷက္ႏြင့္ နၫ္းပညာ ေေျငၾကး ေထာကၸံ့မႈမ္ား လုုပ္ေဆာင္်ခင္းႏြင့္ ေေလၾကာင္းမြ လူမဲ့ ဒ႐ုုႏ္း တုုိကၡိဳုက္ေရး ေလယာဥၼ္ားႏြင့္ တုုိကၡိဳုကၼႈ၊ လူေမာင္း တုုိက္ေလယာဥၼ္ားႏြင့္ ေေလၾကာင္းတုုိကၡိဳုကၼႈမ္ားကိုု လုုပ္ေဆာငႅာခဲ့သၫ္။
ISIS အျဖဲ႔က ၄င္းတိုု႔ဖမ္းဆီးထားေသာ ေအမရိကႏ္ ႏုုိင္ငံသား တခိ္ဳ႕အား ေခါင္း်ဖတ္သတ္်ဖတ္သၫ့္ ႐ုုပ္သံ်မျငၠင္းမ္ားက ေအမရိကႏ္၏ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ဆႏ္႔က္င္ေရး စျစၸဲေအပၚ ပုုိ၍ေလာငၥာဆီ ်ဖၫ့္တင္းသကဲ့သုုိ႔်ဖစႅာသၫ္။
သုုိ႔ေသာ္ ႏုုိင္ငံတကာရြိ သံုုးသပ္သဴမ္ားကမူ အီရတ္ႏြင့္ အာဖဂႏ္ႏုုိင္ငံတုုိ႔ေအရး်ဖင့္ စစၸႏ္းေနသၫ့္ ေအမရိကႏ္သၫ္ အၾကမ္းဖက္သမားမ္ားအား စစ္ေရးအရ ေအရးယူမႈကိုု အကႏ္႔အသတၼ္ားၾကားက ေဆာျင္ရက္ေနသၫ့္ အၾတက္ အၾကမ္းဖက္ တုုိကၡိဳုကၼႈမ္ားႏြင့္ အၾကမ္းဖက္သမားမ္ား၏ ၿခိမ္းေ်ခာကၼႈမ္ား ပုုိ၍ခပၥိပၥိပ္ ်ဖစႅာေနသၫ္ဟဳု ေထာက္်ပၾကသၫ္။
႐ုုရြားႏြင့္ ISIS
ၿပီးခဲ့သၫ့္ စကၱငၻာ လကုုႏၸဳုိင္းက အီရတ္ႏုုိင္ငံ၊ ဘဂၢဒက္ၿမိဳ႕ၾတင္ ႐ုုရြား၊ အီရတ္၊ အီရႏ္၊ ဆီးရီးယား ၄ ႏုုိင္ငံ ပူးေပါင္းၿပီး ISIS အျဖဲ႔အား တုုိကၡိဳုက္ရႏ္ႏြင့္ ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္ အစုုိးရအား က္ားကႏ္ေပးရႏၲဳုိ႔အၾတက္ ေအရြ႕အလယၸဳုိင္း ေဒသၾတင္း ်ဖစၸ္က္ေနသၫၼ္ားအား သံုုးသပ္ရႏ္ ပူးၾတဲသတင္းစငၲာတခုုကိုု စတင္ ျဖဲ႔စၫ္းခဲ့သၫ္။
စကၱငၻာ ၃၀ ရက္ေန႔ၾတင္ ႐ုုရြားက ဆီးရီးယားရြိ ISIS ေအ်ခစိုုက္ စခႏ္းတခ္ိဳ႕အား ေေလၾကာင္းတိုုကၡိဳုကၼႈမ္ား ကနဦး်ပဳလုုပ္်ခင္း်ဖင့္ ဆီးရီးယား ်ပျၫၱင္းစျစၲင္ ပါဝငႅာသၫ္။
ႏိုဝငၻာလ ၄ ရက္ေန႔က ခရီးသၫ္ ၂၁၇ ဦး ႏြင့္ ေလယာၪ္အမႈထမ္းမ္ား စုုစုုေပါင္း လူေပါင္း ၂၂၄ ဦး ေသဆံုုးခဲ့ရသၫ့္ ႐ုုရြား ခရီးသၫၱင္ ေလယာၪ္ ပ္ကၠ္မႈသၫ္ ႐ုုရြား၏ ေဒါသကိုု ISIS က တုုိက္ရဳုိက္ စိႏ္ေခၚ၍ စျစၸဲကိုု ဖိတ္ေခၚ လိုုက္်ခင္း်ဖစ္သၫ္။
ေလယာဥၸ္ကၠ္မႈကိုု ႐ုုရြား ၾက္မ္းက္င္သဴမ္ားက မြတၱမ္းစကၼြတဆင့္ စံုုစမ္းစစ္ေဆးရာၾတင္ ေဖာၾကၡဲခဲ့ရသၫ္ဟဳု လကၡံယံုုၾကၫ္ၾကသၫ္။ တဆကၱၫ္းၾတင္ အဆုုိပါ ေလယာၪ္အား မိမိတိုု႔က ေဖာၾကၡဲဖ္ကၦီး ပစၡဲ့သၫ္ဟဳု ISIS လၫ္း ေၾကညာခဲ့သၫ္။
အဆုုိပါကိစၥ၏ ေနာကၦၾကၱဲၾတင္ ႐ုုရြားက ISIS တုုိ႔ အဓိက တျပၥဲထားသၫ့္ ဆီးရီးယားႏုုိင္ငံ ရကၠာၿမိဳ႕ ပစၼြတၼ္ားအား ေေလၾကာင္းတုုိကၡိဳုကၼႈ အရြိႏ္်မြင့္ တုုိကၡိဳုကႅာခဲ့သၫ္။ ႐ုုရြား၏ တုုိကၡဳုိကၼ္ားသၫ္ ယခငၠ ေအမရိကႏ္၏ ISIS အၾကမ္းဖက္သမားမ္ား၏ ပစၼြတၼ္ားအား တုုိကၡိဳုကၼႈထက္ ပိုုမုုိထိေရာက္ ်ပင္းထႏၼႈမ္ားေၾကာင့္ ISIS တုုိ႔ အထိနာေနသၫ္။
႐ုုရြား၊ ်ပင္သစ္ႏြင့္ ISIS
်ပင္သစ္ႏုုိင္ငံသၫ္ အီရတ္ႏုုိင္ငံရြိ ISIS အျစႏ္းေရာက္ စစ္ေၾသးၾၾကမ္ားအား တုုိကၡိဳုက္ေခ္မႈႏ္းေနသၫ့္ အီရတ္အစုုိးရအား စစ္ေရး အကူအညီေပးေရး ကိစၥမ္ားကိုု ၂၀၁၄ ခုုႏြစ္ စကၱငၻာလ ကတၫ္းက စတငႅဳုပ္ေဆာင္ေနခဲ့သၫ္။
ယခုုႏြစ္ ဇႏၷဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔က ပါရီၿမိဳ႕ၾတင္ လူ ၁၂ ဦး ေသဆံုုးခဲ့ရသၫ့္ ခ္ားလီ ဟကၻၵဳုိ စာေစာင္ အၾကမ္းဖက္ တုုိကၡဳုိကၡံရၿပီးေနာက္ ်ပင္သစၠ အၾကမ္းဖက္သမားမ္ားအား တုုိကၹ္က္ေရး မဟာမိတၼ္ားႏြင့္ ယခငၠထက္ ပုုိ၍ အားကူ်ဖၫ့္ေပးခဲ့သၫ္။
ယခုု ႏုုိဝငၻာ ၁၃ ရက္ေန႔က ပါရီ ၿမိဳ႕ ေနရာ ၆ ေနရာၾတင္ လူေပါင္း ၁၃၀ ေက္ာ္ ေသဆံုုးခဲ့ရသၫ့္ အၾကမ္းဖက္ တုုိကၡိဳုကၼႈမ္ား ်ဖျစၸားၿပီးေနာကၸိဳုင္းၾတင္ ်ပင္သစ္ႏုုိင္ငံက အီရတ္ႏြင့္ ဆီးရီးယား ႏုုိင္ငံတုုိ႔ရြိ ISIS ပစၼြတ္ ေေလၾကာင္း တုုိကၡိဳုကၼႈမ္ားကိုု ႐ုုရြားႏြင့္ ပူးေပါင္း၍ တုုိကၡဳုိက္ေနသၫ္။
အဆုုိပါ ်ဖစ္ရပ္သၫ္ ဂ္ီဟဒ္ဝါဒီ ျဂ္ႏ္အား ေအမရိကႏ္ ေေလၾကာင္းက တုုိကၡဳုိက္ သတ္်ဖတႅဳုိက္ၿပီဟူသၫ့္ ခုုိငၼာသၫ့္ သတင္းထုုတ္်ပႏ္ၿပီး ေနာကၱရၾကၱင္ ်ဖစ္ေပၚသၫ့္အၾတက္ လကၱဳု႔ံ်ပႏ္ တုုိကၡိဳုကၼႈဟုုလၫ္း သံုုးသပ္ၾကသၫ္။
အီရတ္ႏြင့္ ဆီးရီးယားရြိ ISIS ပစၼြတၼ္ားအား ႐ုုရြားႏြင့္ ်ပင္သစၲဳုိ႔က တုုိက္ေလယာဥၼ္ား၊ ဗံုုးႀကဲ ေလယာဥၼ္ား၊ မဟာဗ္ဴဟာေ်မာက္ ေလယာဥၱေင္သဘၤာမ္ား၊ တာေဝးပစ္ မစၧဳုိင္းဒံုုးက္ၫၼ္ားသံုုးက တုုိကၡဳုိက္ ေနသၫ္။
ထုုိသိုု႔ တိုုကၡိဳုက္ေနစၪ္ ႏုုိဝငၻာလ ၂၄ ရက္ေန႔က ႐ုုရြား တုုိက္ေလယာၪ္ တစီးအား ေနတုုိး စစၼဟာမိတ္ အျဖဲ႔ဝငၲခုု်ဖစ္သၫ့္ တူရကီက ၄င္းတုုိ႔၏ ေလပုုိငၷကၠိဳု က္ဴးေက္ာႅာသၫ္ဟဳု ဆိုုကာ သတိေပးခဲ့ၿပီး ေနာကၦံဳုး ပစၡ္ခဲ့သၫ့္ကိစၥ ်ဖစ္ေပၚလာခဲ့သၫ္။
႐ုုရြား၊ တူရကီ၊ ေနတုုိး စစ္အဳုပၥဳုနဲ႔ ISIS
တူရကီဘကၠ ဆီးရီးယားရြိ ISIS ပစၼြတၼ္ားအား တုုိကၡဳုိက္ေနသၫ့္ ႐ုုရြား တုုိက္ေလယာၪ္အား ၄င္းတုုိ႔၏ ေေလၾကာင္း ပိုုငၷကၠိဳု က္ဴးေက္ာႅာ၍ သတိေပးမႈ ၁၀ ႀကိမ္ ထကၼနၫ္း ်ပဳလုုပၡဲ့ေၾကာင္း၊ ေအၾကာင္း်ပႏ္ ၾကားမႈမရြိ၍သာ ပစၡ္ခဲ့ေရၾကာင္း ေ်ပာဆုုိေနခ္ိျႏၲင္ ႐ုုရြားဘကၠ ၄င္းတိုု႔ တိုုက္ေလယာၪ္သၫ္ တူရကီ ေေလၾကာင္းအား ၿခိမ္းေ်ခာကၼႈ မရြိခဲ့ေၾကာင္း သက္ေသ အခုုိင္အမာ ရြိသၫ္ဟဳု ဆုုိသၫ္။
ယခုုေနာကၦံဳုး သတင္းမ္ားအရ ပစၡ္ခံရသၫ့္ ႐ုုရြားတုုိက္ေလယာဥၼြ ေလသူရဲ ၂ ဦး အနက္ တဦးမြာ ေ်မ်ပငၼြ လကၷကၠိဳုငၼ္ား၏ ပစၡတၼႈေၾကာင့္ ေသဆံုုးခဲ့ရၿပီး အသက္ရြင္ က္ႏ္ရစ္သၫ့္ ေလသူရဲတဦးက ၄င္းေအန်ဖင့္ မၫ္သၫ့္ သတိေပးမႈကုုိမြ္ မရရြိခဲ့ဟုု အခုုိင္အမာ ေ်ပာဆုုိေနသၫ္။
တူရကီ ႏုုိင္ငံ ထိပၲႏ္း အစုုိးရအရာရြိမ္ားသၫႅၫ္း ISIS အျဖဲ႔၏ ေရနံကုုျႏ္သယၼႈ စီးျပားေရး လုုပ္ငႏ္းမ္ားၾတင္ ေေျငၾကးဆုုိင္ရာ ထၫ့္ဝငၴားမႈမ္ား ရြိေန၍ ႐ုုရြားက ISIS အျဖဲ႔မ္ားအား ်ပင္းထႏ္သၫ့္ စစ္ေရးထုုိးႏြကၡ္ကၠိဳု တူရကီတုုိ႔ မလုုိလားေသာေၾကာင့္ ယခုုကဲ့သုုိ႔ ၄င္းတုုိ႔ ေလယာၪ္အား ပစၡ္ကာ ISIS အား အကာအၾကယ္ေပး်ခင္း ်ဖစ္သၫ္ဟဳု ႐ုုရြားဝႏ္ႀကီးခ္ဳပ္ Dmitry Medvedev က ျစျပၥဲ ေ်ပာၾကားလိုုက္သၫ္။
႐ုုရြား တုုိက္ေလယာၪ္အား တူရကီက ပစၡ္ခဲ့သၫ့္ ်ဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ယခုုအခါ ႐ုုရြားႏြင့္ ေနတုုိး စစၼဟာမိတ္အဳုပၥဳု အၾကားထိပါ ဆကၦံေရး ေအးစကႅာၿပီး တင္းမာမႈအဆင့္ တုုိး်မင့္လာေနသၫ္။
ေအမရိကႏ္ သမၼတ ဘားရက္ အုုိဘားမားက ေနတုုိး စစၼဟာမိတ္အျဖဲ႔ဝင္ တခုု်ဖစ္သၫ့္ တူရကီ ေအန်ဖင့္ ၄င္း၏ ေလပိုုငၷက္အား ကာၾကၾယၡင့္ ရြိသၫ္ဟဳု ထုုတ္ေဖာ္ေ်ပာဆုုိခဲ့သၫ္။ သိုု႔ေသာ္ အဆုုိပါ ကိစၥအား ႐ုုရြားႏြင့္ တူရကီ၊ ႐ုုရြားႏြင့္ ေနတုုိး အုုပၥဳုၾကား တင္းမာမႈမ္ား မ်ဖစ္သင့္ေၾကာင္းလၫ္း သူက သတိေပးထားသၫ္။
ေအမရိကႏ္ သမၼတ ဘားရက္ အုုိဘားမားက ်ပင္သစ္သမၼတ ဖရႏၥစ္ ေဟာႅႏ္ႏြင့္ ေၾတ႔ဆံုုအၿပီး ်ပင္သစ္ႏြင့္ ေအမရိကႏ္ ပူးေပါင္း၍ ISIS တုုိ႔အား အ်မစ္်ပတ္ေခ္မႈႏ္းေရး ေသဘာတူခဲ့ၾကကာ ေေလၾကာင္းတုုိကၡိဳုကၼႈအႀကိမ္ ေထာင္ႏြင့္ခ္ီ၍ လုုပ္ေဆာျင္သားျဖယ္ရြိသၫ္။
်ပင္သစ္ သမၼတ ဖရႏၥစ္ ေဟာႅႏၠလၫ္း ISIS ႏြင့္ ဆင္ႏႊဲေနသၫ့္ စျစၸဲမ္ားၾတင္ ဂ္ာမနီႏိုုင္ငံအား ပိုုမိုုပါဝင္ေရး တုုိၾကၱႏ္းေ်ပာၾကားထားသၫ္။
႐ုုရြားႏြင့္ ေအမရိကႏၲဳုိ႔၏ ISIS ေအရး အ်မျငၠဲ်ပားပံုု
ေအမရိကႏ္၏ ေအရြ႕အလယၸဳုိင္းေဒသၾတင္း ေဆာျင္ရက္ လုုပၠိဳုငၸံဳုမ္ားသၫ္ ေဒသၾတင္း ေအမရိကႏ္၏ ၾသဇာကုုိ ထူေထာင္်ခင္း်ဖစ္ၿပီး ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္အား အာဏာမြ ဖယ္ရြားေရးကိုု လုုပ္ေဆာင္ေနမႈသၫ္ ISIS တုုိ႔အား အားေပး ကူညီရာေရာကၡဲ့သၫ္ဟဳု ႐ုုရြား ဝႏ္ႀကီးခ္ဳပ္ Dmitry Medvedev က ေ်ပာဆုုိသၫ္။
အဆုုိပါ ေ်ပာဆုုိမႈကိုု အုုိဘားမား အစုုိးရအျဖဲ႔က ပယၡ္လိုုက္သၫ္။
႐ုုရြားက ISIS အျဖဲ႔အား တုုိကၡိဳုက္ေခ္မႈႏ္းေရး စစ္ေရးလႈပ္ရြားမႈမ္ားသၫ္ လူ႔အျခင့္ေအရး ခ္ိဳးေဖာကၼႈမ္ားအား ရင့္သီးျစာ က္ဴးၾလႏ္ေနသၫ့္ သမၼတ အာဆတ္အစိုုးရအား က္ားကႏ္ေပးေရး အဓိကထား်ခင္း်ဖစ္ၿပီး အာဆတ္အစုုိးရအား ပုုႏၠႏ္ေနသၫ့္ အလယ္အလတ္ ျမတၥလင္ ဆီးရီးယားသူပုုႏၼ္ားကိုုပါ တိုုကၡိဳုက္ေန်ခင္းဟုု ေအမရိကႏၠ တႏ္်ပႏ္ ေ်ပာဆုုိသၫ္။
အၾကမ္းဖက္ ဝါဒေအပၚ ဆင္ႏႊဲသၫ့္ စျစၸဲၾတင္ ကုုလသမဂၢကဲ့သိုု႔ေသာ ႏုုိင္ငံတကာ အျဖဲ႔အစၫ္းမ္ား ဦးေဆာင္ ညြိႏႈိင္းေဆာျင္ရက္သၫ့္ ကမာၻလံုုးဆုုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာျင္ရက္ တုုိကၡိဳုကၼႈကသာလြ္င္ ေအာင္်မင္ႏုုိင္သၫ္ဟဳုလၫ္း ႐ုုရြား ဝႏ္ႀကီးခ္ဳပၠ ကုုလသမဂၢ ေအေၾထၾထ အၾတင္းေရးမႉးခ္ဳပ္ ဘႏၠီျမႏ္းႏြင့္ ၾကာလာလမၸဴၾတင္ ေၾတ႔ဆံုုအၿပီး ေ်ပာဆုုိခဲ့ေသးသၫ္။
မစၥတာ ဘႏၠီျမႏ္းက အၾကမ္းဖက္ဝါဒ ဆႏ္႔က္င့္ေရး စျစၸဲတုုိကၡိဳုက္ရာၾတင္ ေအမရိကႏ္ႏြင့္ ႐ုုရြားအား လၾကၱဲ ပူးေပါင္း တုုိကၡဳုိက္ရႏ္ တုုိၾကၱႏ္းခဲ့သၫ္။
အီရတ္ႏြင့္ ဆီးရီးယားရြိ IS အၾကမ္းဖက္သမားမ္ားအား ဆင္ႏႊဲေနသၫ့္ စျစၸဲၾတင္ ေအမရိကႏ္ႏြင့္ ၄င္းတုုိ႔၏ မဟာ မိတၼ္ား ေအန်ဖင့္ ႐ုုရြား၏ ပူးေပါင္းေဆာျင္ရကၼႈ မပါဘဲႏြင့္ ဆကႅက္ ဖိအားေပး တုုိကၡိဳုၾက္သားမၫ္ဟဳုလၫ္း အုုိဘားမားက ၾကာလာလမၸဴၾတင္ ေ်ပာဆုုိခဲ့ေသးသၫ္။
မၫ္သဳုိ႔ပင္ ဆုုိေစ ISIS ဂ္ီဟဒ္ အျစႏ္းေရာက္ စစ္ေၾသးၾၾကအျဖဲ႔၏ နိဂံုုးသၫ္ ေအမရိကႏ္ႏြင့္ ၄င္းတိုု႔၏ မဟာမိတၼ္ား၏ လၾကၱင္ ်ဖစၼၫ္ေလာ၊ ႐ုုရြားႏြင့္ ၄င္း၏ မဟာမိတၼ္ားလၾကၱင္ ်ဖစၼၫ္ေလာဆိုုသၫၼြာ ေမသခ္ာေသးေပ။
သိုု႔ေသာ္ ဝမ္းနၫ္းျဖယ္ေကာင္းသၫၼြာ ယခုု ႐ုုရြား၊ ်ပင္သစ္ႏြင့္ ေအမရိကႏ္ မဟာမိတၱဳုိ႔ အီရတ္ႏြင့္ ဆီးရီးယား ႏုုိင္ငံတုုိ႔ရြိ ISIS ပစၼြတၼ္ားအား ေေလၾကာင္းမြ တုုိကၡိဳုကၼႈမ္ားေၾကာင့္ အ်ပစၼဲ့ ေကလးငယၼ္ား၊ အရပ္သားမ္ား ေသဆံုုးမႈ ်မင့္တကႅာေနသၫ္။ ISIS တုုိ႔သၫ္ ေကလးမ္ား၊ မိႏ္းမမ္ားႏြင့္ အရပ္သား ်ပၫ္သဴမ္ားအား ၄င္းတိုု႔၏ အကာအၾကယ္ အၾတက္ လူသားဒုုိင္း လုုပ္ေဆာငၴားမႈကိုု လူ႔အျခင့္ေအရး အျဖဲ႔မ္ားက ်ပစၲင္ေဝဖႏ္ေနၾကသၫ္။
ေအမရိကႏ္်ပၫ္ေထာငၥဳု၊ ဥေရာပ ႏုုိင္ငံမ္ားႏြင့္ ေအနာက္ႏုုိင္ငံမ္ားၾတင္ ယခုုလာမၫ့္ ခရစၥမတ္ ျပဲေတာၼ္ားကိုု စၫၠားသိုုက္ၿမိဳၾကၥာ က္င္းပၾကမၫ့္ အစီအစၪ္ ေအတာၼ္ားမ္ားသၫ္ ISIS အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေ်ခာကၼႈမ္ားေၾကာင့္ အသီးသီး ပယၹ္က္ေနၾကရသၫ္။
ႏုုိဝငၻာလ ၂၁ ရက္ေန႔က ကုုလသမဂၢ လံုုၿခံဳေရး ေကာငၥီ၏ ကႏ္႔ၾကက္သဴမရြိ တခဲနက္ေထာကၡံသၫ့္ ဆံုုး်ဖၾတၱင္ ႏုုိင္ငံတကာ လံုုၿခံဳေရးအား အဆကၼ်ပတ္ ၿခိမ္းေ်ခာကႅာေနသၫ့္ အၾကမ္းဖက္သမားမ္ားအား ေခ္မႈႏ္းတုုိိုုကၡိဳုက္သၫ့္ စျစၸဲမ္ားၾတင္ ကုုလသမဂၢအျဖဲ႔ဝင္ ႏုုိင္ငံအားလံုုးေအန်ဖင့္ မိမိတိုု႔ တတ္ႏုုိင္သၫ့္ဘကၠ ဝင္ေရာကၸဴးေပါင္း ပါဝင္ တုုိကၡိဳုက္ရႏ္ ေတာင္းဆိုုထားသၫ္။
ယခုုအခါ ISIS အပါအဝင္ အျစႏ္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ စစ္ေၾသးၾၾကမ္ားအား အ်မတ္်ပတ္ ေခ္မႈႏ္းေရး စျစၸဲမ္ားအၾတက္ ကမာၻ႔အင္အားႀကီး ႏုုိင္ငံမ္ားက အား်ဖၫ့္ပူးေပါင္းပါဝငၼႈမ္ား ရြိလာၾကၿပီး အမၫၼသိ ဟကၠာမ္ားအျဖဲ႔ကလၫ္း နၫ္းပညာ စျစၸဲ်ဖင့္ ပူးေပါင္း ပါဝငႅြ္က္ရြိသၫ္။
ပညာရြင္အမ္ားစုု၏ သံုုးသပၡ္က္အရ အၾကမ္းဖက္ စစ္ေၾသးၾၾကမ္ားအား ကမာၻေ်ေမပၚမြ လံုုးဝ နိဂံုုးခ္ဳျပ္သားရႏၼြာ စစ္ေရးနၫ္းလမ္း တခုုတၫ္း်ဖင့္ မ်ဖစ္ႏုုိင္ေၾကာင္း၊ အခ္ိႏၲဳုိ တခုုအၾတင္းလၫ္း ေအာင္်မျငၥာ အဆံုုးသတ္ႏုုိငၼၫ္ မဟုုတ္ေၾကာင္း ခႏ္႔မြႏ္းထားၿပီး တခ္ိဳ႕ကလၫ္း ယခုုစျစၸဲမ္ားသၫ္ ကာလရြၫ္ၾကာႏိုုင္ၿပီး ယၪ္ေက္းမႈ စျစၸဲဟုုပင္ ကျငၸႏ္းတပ္သဴမ္ားလၫ္း ရြိေနသၫ္။
Irrawaddy