၁၉ဝ၈ မွာ တိုက်ိဳဘုရင့္တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ Kikunae Ikeda ကေန Glutamic acid ကို အရသာထူးေစတဲ့ ဓါတ္အျဖစ္ ပင္လယ္ေမွာ္ထဲကေန စတင္ေဖၚထုတ္ခဲ့တယ္။ ခ်ိဳတာလဲမဟုတ္၊ ငန္တာလဲမဟုတ္၊ ခ်ဥ္တာလဲမဟုတ္၊ ခါးတာလဲ မဟုတ္တဲ့ အရသာကိုေပးတယ္။ Suzuki (ဆူဇူကီး) ညီအစ္ကိုေတြကေန ၁၉ဝ၉ ကတည္းက Aji-no-moto ဆိုျပီး ေရာင္းတယ္။ အရသာရ့ဲအသည္းႏွလံုးလို႔ အဓိပၸါယ္ရတယ္။
MSG ကို သံုးေနၾကတာ ႏွစ္ေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္ပါျပီ။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ခ်ႏိုင္တယ္လို႔ေျပာလဲ မမွားပါ။ အေမရိကားမွာ FDA ကေန ၁၉၇ဝ မွာ အသိအမွတ္ ျပဳေပးခဲ့တယ္။ ဒီကာလအတြင္းမွာ ေလ့လာမႈေတြ အမ်ားၾကီး သုေတသန လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာေရာ ဂ်ပန္က ေလ့လာမႈေတြအရ ေယဘုယ်ေျပာရင္ စိတ္ခ်ရတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္တယ္။
MSG သက္သက္က အရသာ မထူးေစပါ။ တခုခုနဲ႔ေရာရတယ္။ အသားနဲ႔၊ ငါးနဲ႔၊ အသီးအရြက္နဲ႔ေရာတာမ်ိဳး လုပ္ရတယ္။ ျမန္မာေတြကေတာ့ လက္ဖက္ထဲ၊ အသုတ္မွန္သမွ်ထဲ ထည့္ၾကတယ္။ ဘယ္ဟင္းထဲမွာ ဘယ္ေလာက္ေရာရမယ္ ဆိုတာေတာ့မတူဘူး။ မ်ားသြားျပန္ရင္လဲ အရသာပ်က္တယ္။ MSG 1 gm/100 ml ထက္ေက်ာ္တာနဲ႔ စားလို႔ မေကာင္းေတာ့ဘူး။
လူ႔ကိုယ္ကေန Glutamate ကို ေက်ခ်က္ႏိုင္ပါတယ္။ အဆိပ္ျဖစ္မႈ အလြန္မတန္နည္းတယ္။ ၾကြက္ေတြကိုစမ္းေတာ့ 15 to 18 g/kg ေပးရင္ ေသေစႏိုင္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ဆားကို 3 g/kg ေပးရင္ ေသေစႏိုင္တာမို႔ ၅ ဆနည္းတယ္။ MSG ကို ဝိုင္၊ ဗနီဂါ၊ ေခ်ာကလက္ေတြကို လုပ္သလို (ဗက္တီးရီးယား) သံုးျပီး ကေစာ္ေဖါက္သလိုလုပ္ရတယ္။ ေနာက္တဆင့္မွာ ဆား ေရာထည့္ရတယ္။ Soy sauce ပဲငန္ျပာရည္ လုပ္တာနဲ႔လဲ တူတယ္။
ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔နဲ႔ ဆားဟာ အျပန္အလွန္ ဓါတ္ျပဳမႈရွိၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔ခပ္ရင္ ဆား ေလွ်ာ့ခပ္ရတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူေတြနဲ႔ မသင့္ဘူး။ ေဆးပညာအလိုအရ ေဘးထြက္ ဆိုက်ိဳးေတြကို စာရင္းေကာက္ေတာ့ ရင္ပတ္နာ၊ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္ႏွာနီျမန္း၊ ေခြ်းထြက္၊ မ်က္ႏွာထံုက်င္၊ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္၊ အားယုတ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္တာေတြလို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒါနဲ႔ Chinese Restaurant Syndrome တရုတ္စားေသာက္ဆိုင္ေရာဂါလို႔ ၁၉၆၈ ကတည္းက ေခၚတယ္။ ေဆးပညာအရ MSG symptom complex လို႔ ေခၚတယ္။ တရုတ္စားေသာက္ဆိုင္ေရာဂါရဲ႕ အေၾကာင္းတရားဟာ MSG လို႔ ၁၉၆၈ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ အဲဒီကတည္းကေန သုေတသနေတြ လုပ္ၾကေပမဲ့ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔ နဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ဆက္စပ္မႈကိုေတာ့ သက္ေသမျပႏိုင္ေသးပါ။
တရုတ္စားေသာက္ဆိုင္တိုင္းက ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔မသံုးလို႔ တရုတ္စားေသာက္ဆိုင္ေရာဂါလို႔ ေခၚတာ မမွန္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကားမွာ အေမရိကန္ အစားအေသာက္ေရာဂါလို႔ ေခၚလိုက္တယ္။ သူတို႔ဆီမွာ လူတိုင္းစားေသာက္ၾကတဲ့အထဲက တရားခံ (၁) ဟာ KFC chicken ၾကက္ေက်ာ္ နဲ႔ (၂) က Burger King (ဘာဂါ) ျဖစ္တယ္လို႔ ေထာက္ျပထားတယ္။ မတည့္သူမွာ ပန္းနာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သူ႔ေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္တာကို Hot dog headache ေခၚတယ္။
အေမရိကန္ေတြကို တေျဖးေျဖးအဆိပ္သင့္ေနျပီဆိုတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ရွိတယ္။ အေမရိကန္ေတြ အလြန္ဝေစတဲ့ တရားခံလို႔ ဆိုထားတယ္။ စြဲေစတယ္လို႔လဲ ေထာက္ျပတယ္။ အစားအေသာက္ စြဲလမ္းမႈေတြထဲမွာ အရက္၊ ဝိုင္၊ ဆား နဲ႔ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔ေတြ ထည့္ျပီး ခ်က္ျပဳတ္ ေက်ာ္ေလွာ္တာေတြ ပါတယ္။ ေသေစတဲ့အရသာဆိုတဲ့ စာအုပ္ကေတာ့ MSG ကေန ကေလးေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဟင္းခ်ိဳမွဳန္႔ဟာ ေသြးဖိအားကို တက္ေစႏိုင္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ (Amlodipine, Sustained release Nifedipine, Felodipine, Nisoldipine) ေသြးက်ေဆး ေသာက္ေနရင္း တက္တာေတြ႔ရတယ္လို႔ သုေတသနတခုကဆိုပါတယ္။ သဘာဝအရာမဟုတ္သမွ် စိတ္မခ်ရဆိုတဲ့ အယူအဆကိုလုိက္နာသင့္ပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
........................
Ajinomoto ဟင်းချိုမှုန့်
ဟင်းချိုမှုန့်ကို (အာဂျီနိုမိုတို) လို့လူသိများတယ်။ (အာဂျီနိုမိုတို) ဟာ ဂျပန်နိုင်ငံက အစားအသောက်နဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကော်ပိုရေးရှင်းရဲ့ နာမည်ဖြစ်ပါတယ်။ Aspartame ခေါ်တဲ့ အချိုအတု ထုတ်လုပ်တဲ့ ၉ ဘီလျန်တန် ကမ္ဘာ့ အကြီးဆုံးလုပ်ငန်းဖြစ်တယ်။ ဒေါ်လာ ၆၇ သန်းဘိုး ရောင်းနေရတယ်။ ဓါတုဗေဒနဲ့ ပြောရရင် Monosodium glutamate (MSG) ဖြစ်တယ်။
၁၉ဝ၈ မှာ တိုကျိုဘုရင့်တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ Kikunae Ikeda ကနေ Glutamic acid ကို အရသာထူးစေတဲ့ ဓါတ်အဖြစ် ပင်လယ်မှော်ထဲကနေ စတင်ဖေါ်ထုတ်ခဲ့တယ်။ ချိုတာလဲမဟုတ်၊ ငန်တာလဲမဟုတ်၊ ချဉ်တာလဲမဟုတ်၊ ခါးတာလဲ မဟုတ်တဲ့ အရသာကိုပေးတယ်။ Suzuki (ဆူဇူကီး) ညီအစ်ကိုတွေကနေ ၁၉ဝ၉ ကတည်းက Aji-no-moto ဆိုပြီး ရောင်းတယ်။ အရသာရဲ့အသည်းနှလုံးလို့ အဓိပ္ပါယ်ရတယ်။
MSG ကို သုံးနေကြတာ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝ ကျော်ပါပြီ။ ဒါကြောင့် စိတ်ချနိုင်တယ်လို့ပြောလဲ မမှားပါ။ အမေရိကားမှာ FDA ကနေ ၁၉၇ဝ မှာ အသိအမှတ် ပြုပေးခဲ့တယ်။ ဒီကာလအတွင်းမှာ လေ့လာမှုတွေ အများကြီး သုတေသန လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာရော ဂျပန်က လေ့လာမှုတွေအရ ယေဘုယျပြောရင် စိတ်ချရတယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။
MSG သက်သက်က အရသာ မထူးစေပါ။ တခုခုနဲ့ရောရတယ်။ အသားနဲ့၊ ငါးနဲ့၊ အသီးအရွက်နဲ့ရောတာမျိုး လုပ်ရတယ်။ မြန်မာတွေကတော့ လက်ဖက်ထဲ၊ အသုတ်မှန်သမျှထဲ ထည့်ကြတယ်။ ဘယ်ဟင်းထဲမှာ ဘယ်လောက်ရောရမယ် ဆိုတာတော့မတူဘူး။ များသွားပြန်ရင်လဲ အရသာပျက်တယ်။ MSG 1 gm/100 ml ထက်ကျော်တာနဲ့ စားလို့ မကောင်းတော့ဘူး။
လူ့ကိုယ်ကနေ Glutamate ကို ကျေချက်နိုင်ပါတယ်။ အဆိပ်ဖြစ်မှု အလွန်မတန်နည်းတယ်။ ကြွက်တွေကိုစမ်းတော့ 15 to 18 g/kg ပေးရင် သေစေနိုင်တာ တွေ့ရတယ်။ ဆားကို 3 g/kg ပေးရင် သေစေနိုင်တာမို့ ၅ ဆနည်းတယ်။ MSG ကို ဝိုင်၊ ဗနီဂါ၊ ချောကလက်တွေကို လုပ်သလို (ဗက်တီးရီးယား) သုံးပြီး ကစော်ဖေါက်သလိုလုပ်ရတယ်။ နောက်တဆင့်မှာ ဆား ရောထည့်ရတယ်။ Soy sauce ပဲငန်ပြာရည် လုပ်တာနဲ့လဲ တူတယ်။
ဟင်းချိုမှုန့်နဲ့ ဆားဟာ အပြန်အလှန် ဓါတ်ပြုမှုရှိကြတယ်။ ဒါကြောင့် ဟင်းချိုမှုန့်ခပ်ရင် ဆား လျှော့ခပ်ရတယ်။ နှလုံးရောဂါ၊ သွေးတိုးရောဂါရှိသူတွေနဲ့ မသင့်ဘူး။ ဆေးပညာအလိုအရ ဘေးထွက် ဆိုကျိုးတွေကို စာရင်းကောက်တော့ ရင်ပတ်နာ၊ ခေါင်းကိုက်၊ မျက်နှာနီမြန်း၊ ချွေးထွက်၊ မျက်နှာထုံကျင်၊ ပျို့-အန်ချင်၊ အားယုတ်၊ နှလုံးခုန်မြန်တာတွေလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါနဲ့ Chinese Restaurant Syndrome တရုတ်စားသောက်ဆိုင်ရောဂါလို့ ၁၉၆၈ ကတည်းက ခေါ်တယ်။ ဆေးပညာအရ MSG symptom complex လို့ ခေါ်တယ်။ တရုတ်စားသောက်ဆိုင်ရောဂါရဲ့ အကြောင်းတရားဟာ MSG လို့ ၁၉၆၈ အစီရင်ခံစာက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီကတည်းကနေ သုတေသနတွေ လုပ်ကြပေမဲ့ ဟင်းချိုမှုန့် နဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ဆက်စပ်မှုကိုတော့ သက်သေမပြနိုင်သေးပါ။
တရုတ်စားသောက်ဆိုင်တိုင်းက ဟင်းချိုမှုန့်မသုံးလို့ တရုတ်စားသောက်ဆိုင်ရောဂါလို့ ခေါ်တာ မမှန်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အမေရိကားမှာ အမေရိကန် အစားအသောက်ရောဂါလို့ ခေါ်လိုက်တယ်။ သူတို့ဆီမှာ လူတိုင်းစားသောက်ကြတဲ့အထဲက တရားခံ (၁) ဟာ KFC chicken ကြက်ကျော် နဲ့ (၂) က Burger King (ဘာဂါ) ဖြစ်တယ်လို့ ထောက်ပြထားတယ်။ မတည့်သူမှာ ပန်းနာဖြစ်နိုင်တယ်။ သူ့ကြောင့် ခေါင်းကိုက်တာကို Hot dog headache ခေါ်တယ်။
အမေရိကန်တွေကို တဖြေးဖြေးအဆိပ်သင့်နေပြီဆိုတဲ့ စာအုပ်တအုပ်ရှိတယ်။ အမေရိကန်တွေ အလွန်ဝစေတဲ့ တရားခံလို့ ဆိုထားတယ်။ စွဲစေတယ်လို့လဲ ထောက်ပြတယ်။ အစားအသောက် စွဲလမ်းမှုတွေထဲမှာ အရက်၊ ဝိုင်၊ ဆား နဲ့ ဟင်းချိုမှုန့်တွေ ထည့်ပြီး ချက်ပြုတ် ကျော်လှော်တာတွေ ပါတယ်။ သေစေတဲ့အရသာဆိုတဲ့ စာအုပ်ကတော့ MSG ကနေ ကလေးတွေရဲ့ ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဟင်းချိုမှုန့်ဟာ သွေးဖိအားကို တက်စေနိုင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ (Amlodipine, Sustained release Nifedipine, Felodipine, Nisoldipine) သွေးကျဆေး သောက်နေရင်း တက်တာတွေ့ရတယ်လို့ သုတေသနတခုကဆိုပါတယ်။ သဘာဝအရာမဟုတ်သမျှ စိတ်မချရဆိုတဲ့ အယူအဆကိုလိုက်နာသင့်ပါတယ်။
Dr. တင့်ဆွေ