ဗမာျပည္မွာ Copy လုပ္တဲ့ (ခိုးခ်တဲ့) အလုပ္ကိုရွက္စရာလို႔မသတ္မွတ္ၾကေသးဘူး။ ရွက္စရာလို႔လည္းဘဲ မျမင္ႏိုင္ၾကေသးဘူး။ လူနည္းစုတစ္စုကေတာ့သိတယ္ ရွက္တယ္...ေျပာသူလည္းေျပာသလို စိတ္ပ်က္ျပီးမေျပာေတာ့တဲ့သူေတြလည္းမေျပာေတာ့ဘူး..
လူမ်ားစုအေနနဲ႔ဘာ့ေၾကာင့္ရွက္ရေကာင္းမွန္းမသိတာလဲဆိုတဲ့အခ်က္ကို က်ေနာ္အက်ိ ဳးအေၾကာင္း သံုးသပ္မိတယ္။ ခိုးခ်တာအျပစ္ႀကီးတယ္ဆိုတာကို မသိလို႔ မရွက္တဲ့သူက လူမ်ားစုျဖစ္ျပီး သိသိႀကီးနဲ႔မ်က္နာေျပာင္တိုက္ အရွက္သိကၡာမဲ့စြာ ေလာဘေဇာနဲ႔ လုပ္တဲ့သူကလူနည္းစုဆိုတာကိုေတာ့ က်ေနာ္ တစ္ထစ္ခ်ယံုၾကည္ပါတယ္။
ဒါဆို အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။
ျပီးေတာ့ ဘာ့ေၾကာင့္ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီခိုးခ်တဲ့ကိစၥကို ေရးႀကီးခြင္က်ယ္လုပ္ၿပီး အျပစ္ႀကီးတယ္လို႔ သတ္မွတ္တဲ့အျပင္ Plagiarism ဆိုတဲ့စကားလံုးေအာက္မွာဥပေဒေတြ
နဲ႔ေဘာင္ခတ္ၿပီး ၿငိစြန္းရင္ ထိုက္သင့္တဲ့ျပစ္ဒါဏ္ေတြခ်မွတ္ၾကပါ သနည္း။
ပထမဆံုးေျပာရမယ့္အခ်က္ကေတာ့ "norms"သာမွန္လို႔သတ္မွတ္ထားတာေတြခ်င္းမတူလို႔ပါ။ ဒီမတူညီခ်က္ရဲ႕အဓိကတရားခံက ယဥ္ေက်းမႈလံုးလံုးမဟုတ္ပါဘူး။ ပညာေရး ပါ။
က်ေနာ္ ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႕ႀကံဳေတြ႕ခဲ့လို႔ေရးရဲတာပါ။ က်ေနာ္အလယ္တန္းေက်ာင္းအထိ ဗမာျပည္မွာတတ္ခဲ့ၿပီး အထက္တန္းေက်ာင္း နဲ႔ college ကိုေတာ့ US မွာတတ္ခဲ့ပါတယ္။
High school တုန္းကဆိုရင္...ဥပမာ သမိုင္းဘာသာဆိုပါေတာ့..ေန႔စဥ္အိမ္စာအျပင္ တခါတေလမွာ research (စာတန္းၿပဳစု) လုပ္ၿပီး တစ္ပါတ္ (သို႔) ႏွစ္ပါတ္ အတြင္းသတ္မွတ္ထားတဲ့ရက္အမီွတင္ရတယ့္ essay ေတြလည္းရိွပါတယ္။ ဆိုပါဆို႔.. သမၼတႀကီး ေအဘရာဟန္လင္ကင္း ရဲ႕ biography essay ကို စာမ်က္နာ ႏွစ္မ်က္နာ စာ စာလံုးအေရအတြက္ ၁၅၀ ထက္မနည္း ၁၈၀ ထက္မမ်ားဘဲ ေနာက္အပါတ္ တနလၤာ ေန႔မွာတင္ရမယ္ လို႔ဆိုတာနဲ႔ အဲဒီ့ေန႔ေက်ာင္းဆင္းတာနဲ႔ နီးရာစာၾကည့္တိုက္ကိုေျပးျပီး လင္ကင္း ရဲ႕အထၱဳပတၱိ စာအုပ္ႏွစ္အုပ္ သံုးအုပ္ေလာက္ငွါး internet ေပၚမွာလည္းရွာ dictionary ေတြလွန္ လံုးေစ့ပတ္ေစ့ နားလည္ေအာင္ဖတ္.. ၿပီးမွ ကိုယ္သိလာတဲ့အေၾကာင္းအခ်က္ေတြကို ကိုယ့္ဖာသာေရးၾကရပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က ဟိုစာအုပ္ကတစ္ပိုဒ္ ဒီစာအုပ္ကတစ္ပိုဒ္ internet ကတစ္ပိုဒ္ေပါင္းၿပီး သူေရးထားသလိုလိုနဲ႔တင္လိုက္ရင္ ဆရာ ဆရာမေတြသိတာမ်ားပါတယ္။ အဲ့လိုျဖစ္ၿပီဆိုရင္ essay က F (zero) ရပါတယ္။ လူခ်င္းေခၚေတြ႕ၿပီးေနာင္မလုပ္ဖို႔ နဲ႔ ဒီလိုလုပ္ခ်င္းဟာႀကီးေလးတဲ့အျပစ္ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပၿပီး record မွာမွတ္ထားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ရင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆီသတင္းေရာက္မယ္ ေက်ာင္းအုပ္ကေနတစ္ဆင့္ အိမ္ကိုအေၾကာင္းၾကားမယ္။ တတိယအႀကိမ္လုပ္ရင္ေတာ့ ေက်ာင္းကေနအထုတ္ခံရပါတယ္။ တျခားေက်ာင္းေတြကိုလည္းအပ္ရခက္သြားပါတယ္။ ရွက္စရာအေတာ့္ကိုေကာင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေက်ာင္းသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမလုပ္ရဲၾကပါဘူး။ ကိုယ္တတ္သေလာက္ မွတ္သေလာက္ကိုေရးၿပီးတင္ၾကပါတယ္။ ဒါမွလည္းဆရာေတြက ဘယ္ေက်ာင္းသား ဘယ္အဆင့္ မွာရိွေနတယ္ဆိုတာကို အေသအခ်ာသိႏိုင္မွာေပ႔ါ။ ဒီစနစ္ဟာ Plagiarism ကို shame လို႔ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ေခါင္းထဲကိုစြဲသြားေစသလို project ေတြအခ်ိန္မီွတင္ႏိုင္ဘို႔တစ္ခါတည္း ေလ့က်င့္ေပးရာေရာက္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ဘာသာရပ္ ႏွစ္ခု သံုးခုေလာက္က project ေတြၿပံဳဳ ၿပီး assignment ေတြေပးတတ္ပါတယ္။ အဲ့လိုအခ်ိန္ၾကရင္ time management က အရမ္းအေရးႀကီးသြားၿပီး အခ်ိန္ကိုေလးစားရေကာင္းမွန္းပါ တစ္ခါတည္းသိသြားပါတယ္။ Project အခ်ိန္မီွမအပ္ႏိုင္ရင္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းေအာင္ေရးထားေရးထား အမွတ္ေတြ တစ္ရက္ကေနတစ္ရက္ ေလ်ွာ့ေလ်ွာ့သြားပါတယ္။ တစ္ပါတ္ေလာက္ေနာက္က်သြားရင္ေတာ့ F ပဲရပါလိမ့္မယ္။
တစ္ခ်က္ခုတ္ သံုးခ်က္ေလာက္ျပတ္တဲ့စနစ္ေပါ့။
က်ေနာ္တို႔ဒီကစနစ္ကေတာ့ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္းဘဲ ဆရာကေျပာတဲ့ essay ကို ၏ သည္ မေရြးလိုက္ေရးျပႏိုင္မွအမွတ္ျပည့္ရပါတယ္။ နည္းနည္းလြဲရင္ လြဲသလို အမွတ္အေလ်ွာ့ခံရတယ္။ ရာႏႈဳန္းျပည့္ copy လုပ္ႏုိင္မွေတာ္တယ္လို႔သတ္မွတ္တယ္။ ကိုယ္တိုင္စာတမ္းျပဳစုတာလည္းမဟုတ္ေတာ့ ဒီ essay တစ္ပုဒ္ျဖစ္လာဘို႔ ဘယ္ေလာက္ထိ ခက္သလဲ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ထိေပးရသလဲ ပင္ပန္းသလဲ ဆိုတဲ့ နားလည္မႈ (knowledge+experience+appreciation) လံုးဝ မရိွေတာ့တဲ့အျပင္ ေခါင္းထဲကို စာတကယ္မေရာက္ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ အေတြးအေခၚ တီထြင္ႀကံဆမႈေတြ
ကြန္႔ျမဴ းမႈေတြ မရိွႏိုင္ေတာ့တဲ့ ပင္စည္ကေနျဖတ္ခုတ္တဲ့စနစ္ လို႔ျမင္ပါတယ္။
အေမစု လည္းဒီသင္ရိုးညႊန္းတန္းကိုအျမန္ဆံုးျပင္ႏိုင္ဘို႔အသည္းအသန္
ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာက ေရွးရိုးစြဲ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြကရိွေနေတာ့ ေျပာသေလာက္ ေျပာင္းဘို႔မလြယ္ဘူးလို႔ၾကားတယ္။
ဆိုေတာ့ လိုရင္းကိုျပန္ဆြဲေခၚၿပီးေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဘာ့ေၾကာင့္ ဗမာျပည္ကလူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီ plagiarism လို႔ေခၚတဲ့ သူမ်ား ip (intellectual property) ကို ကူးယူ ခိုးခ်တာဟာ ရွက္စရာလို႔ အေသြးထဲ အသားထဲမွာ ရိွမေနတာလဲဆိုတာဟာ က်ေနာ္အေပၚမွာေရးထားတဲ့ ပညာေရးစနစ္ရဲ႕ မွားယြင္း ညံ့ဖ်င္းမႈေၾကာင့္လို႔ဘဲ ထင္ပါတယ္။
- Zenn Kyi (ဇဏ္ခီ)
ႏို၀င္ဘာ ၃ ရက္၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္