Byဇြဲရဲဝင့္On Fri, 2015-12-25 12:37Issue No.No.958 Friday, December 25, 2015
![]()
ေဒးဗစ္မီလာ၏မိသားစုမ်ားက တရား႐ုံးအမိန္႔ခ်ၿပီးမိနစ္ပုိင္းအတြင္း သေဘာထားေၾကညာခ်က္ကုိ ဖတ္ၾကားေနစဥ္ (ဓာတ္ပုံ-ေအအက္ဖ္ပီ)
လိပ္ကြၽန္းလူသတ္မႈႏွင့္ပတ္ သက္၍ ထိုင္းတရား႐ံုး၏ စီရင္ခ်က္အေပၚ ေသဆံုးသူၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ သားႏွစ္ဦး၏ မိသားစုမ်ားက အ ျမင္ကြဲျပားစြာ တံု႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၄ စက္တင္ဘာအတြင္း က ထိုင္းႏုိင္ငံ လိပ္ကြၽန္းတြင္ အ သက္(၂၄)ႏွစ္အရြယ္ ေဒးဗစ္မီ လာႏွင့္ အသက္ (၂၃)ႏွစ္အရြယ္ ဟန္နာဝစ္သာရစ္ခ်္တို႔ႏွစ္ဦးကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စြဲခ်က္ ျဖင့္ ေကာ့စမြီတရား႐ံုးက ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သားမ်ားျဖစ္ သည့္ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္း တို႔ကို ဒီဇင္ဘာ ၂၄ ရက္၌ ေသ ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ထုိင္းတရား႐ံုး က ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦးကို လူသတ္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈ၊ သက္ေသခံ ပစၥည္းထိမ္ခ်န္မႈ၊ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ေနထုိင္မႈအပါအဝင္ စြဲခ်က္ခုနစ္ခုအတြက္ အျပစ္ရွိ ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ကာ ေသဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တရား႐ံုး ၏ စီရင္ခ်က္ကို တစ္လအတြင္း အယူခံဝင္ရန္ ခြင့္ျပဳထားသည္။
တရားစီရင္မႈ အၿပီးသတ္ ရလဒ္ထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ေသဆံုးသူ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံသားႏွစ္ဦး ၏ မိသားစုမ်ားက ၎တုိ႔၏ သေဘာထားေၾကညာခ်က္အသီး သီးထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ေဒးဗစ္မီလာ၏ မိသားစုက တရား႐ံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ တရားမွ်တသည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ ၿပီး ဟန္နာဝစ္သာရစ္ခ်္၏ မိသားစုကမူ တရားစီရင္စစ္ေဆးမႈမ်ား ကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္မည္ဟုသာ ေၾကညာခဲ့သည္။ ထိုင္း၊ ျမန္မာႏွင့္ ၿဗိတိန္တို႔ သံုးပြင့္ဆိုင္ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ယခုအမႈ၏ တရားစီရင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ မွန္ကန္မႈမရွိႏုိင္ေၾကာင္း ေဝဖန္မႈမ်ား ထြက္ေပၚေနၿပီး ေဒးဗစ္မီလာ၏ မိသားစုကမူ မိမိတုိ႔သည္ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕၏ အားထုတ္မႈကို ႁခြင္းခ်က္မရွိ ယံုၾကည္ေၾကာင္း အခုိင္အမာေျပာၾကားထားသည္။
စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္အၿပီး မိနစ္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ ေဒးဗစ္မီလာ၏ အစ္ကို မိုက္ကယ္မီလာက ဖခင္အီယန္မီလာ၊ မိခင္ဆူးမီလာတို႔ႏွင့္အတူ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ ယခုစီရင္ခ်က္သည္ တရားမွ်တမႈရွိသည္ဟု လက္ခံယံုၾကည္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
‘‘ေဒးဗစ္ဟာ အေနာက္ဘက္ကေန တိုက္ခုိက္ခံခဲ့ရတာပါ။ ၿပီး ေတာ့ ပင္လယ္ထဲ ဆြဲခ်သြားၿပီး ေသတဲ့အထိ အဲဒီမွာ ပစ္ထားတာခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအသိနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ တစ္သက္လံုးရွင္သန္ေနထိုင္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟန္နာဝစ္သာရစ္ခ်္ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတာကေတာ့ ထုတ္ေျပာလုိ႔ေတာင္မရပါဘူး။ ဒီေန႔ရလဒ္ဟာ ေဒးဗစ္နဲ႔ ဟန္နာတို႔အတြက္ တရားမွ်တမႈကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဇာ္လင္းနဲ႔ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔ဟာ ေရွ႕ေနခုနစ္ေယာက္ပါတဲ့ အက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႕နဲ႔ တရား႐ံုးမွာ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အေကာင္းဆံုးေလွ်ာက္လဲသြားၾကပါတယ္။ ေဒးဗစ္ဟာ တရားမွ်တမႈအတြက္ အၿမဲတမ္းရပ္တည္ခဲ့သူပါ။ ဒီေန႔ေတာ့ တရားမွ်တမႈကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏုိင္ခဲ့ပါၿပီ။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ၊ မႈခင္းဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္မႈေတြဟာ လူေတြေျပာေနသလုိ မွားယြင္းၾကန္႔ၾကာမႈေတြရွိေနတယ္ဆိုတာ မဟုတ္မွန္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သတိျပဳမိလာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဒါကို ယံုၾကည္ပါတယ္။ အစျပဳလုပ္ေဆာင္ပံုေတြ အခက္အခဲရွိခဲ့ေပမယ့္ ေတာ္ဝင္ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ဟာ နည္းလမ္းမွန္ကန္ၿပီး ေစ့ေစ့စပ္စပ္ စစ္ေဆးခဲ့တယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္’’ဟု မိုက္ကယ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မိုက္ကယ္က မိသားစု၏သေဘာထားကို ေၾကညာေနခ်ိန္ တြင္ တရားခြင္အတြင္း၌ ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦး၏ မိခင္မ်ား ဝမ္း နည္းေၾကကြဲစြာ ငိုေႂကြးေနသည့္ အသံကိုလည္း အတုိင္းသားၾကား ေနရသည္။ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔ႏွစ္ဦးသည္ ၎တို႔ကို ထုိင္းရဲတပ္ဖဲြ႕က ဖမ္းဆီးခဲ့သည့္အခ်ိန္ ၌ လူသတ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း ထြက္ဆိုခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ႏွိပ္စက္ဖိအား ေပးမႈေၾကာင့္ မဟုတ္မမွန္ထြက္ ဆိုခဲ့ရျခင္းဟု ဝန္ခံခဲ့သည္။ သို႔ ေသာ္အၿပီးသတ္စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္သည့္ တရားခြင္တြင္မူ တရားသူ ႀကီးက ျမန္မာႏွစ္ဦးအေပၚ ထုိင္းရဲမ်ားက ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခဲ့သည္ ဆိုသည့္ အေထာက္အထား လံုးဝ မေတြ႕ရဟု ေျပာၾကားသြားသည္။
မိုက္ကယ္က ‘‘သူတို႔ (ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦး)ဟာ တရားစီရင္ စစ္ေဆးေနမႈ အေတာအတြင္းမွာ လံုးဝ ေနာင္တရေနပံု မေပၚပါဘူး။ အေစာပိုင္းက သူတို႔ဟာ ဒီအမႈကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ဝန္ခံခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ျပန္ျငင္းဆိုၿပီး တရားမွ်တမႈကို ေရွာင္လႊဲဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဒီစီရင္ခ်က္ဟာမွန္ကန္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း အဘက္ဘက္က ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့သူ အားလံုးကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အားလံုးက တရား႐ံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံလုိက္နာၾကမယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္’’ဟုလည္း ဆိုသည္။
၎က ဆက္လက္၍ ‘‘ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ဘဝေတြဟာ ထာဝရေျပာင္းလဲသြားခဲ့ပါၿပီ။ ဘယ္အရာကမွ ေဒးဗစ္ကို ျပန္အသက္ရွင္လာေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္ေတာ့ ပါဘူး။ ေဒးဗစ္ဟာ အသိဉာဏ္ ထက္ျမက္ၿပီး အလုပ္ႀကိဳးစားသူ တစ္ေယာက္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဘဝေတြထဲ သူယူေဆာင္လာေပး တဲ့ အလင္းေရာင္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ႏွလံုးသားေတြက အၿမဲတမ္း ေတာက္ပေနမွာပါ’’ဟု လည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္သည့္ တရားခြင္တြင္ ေဒးဗစ္၏ မိသားစု မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ဟန္နာ၏ မိသားစုကမူ ထုိင္း ႏုိင္ငံသို႔ လုိက္ပါမလာဘဲ ၿဗိတိန္ ၌သာ က်န္ေနခဲ့သည္။ ေကာ့စမြီတရား႐ံုးတြင္ အၿပီးသတ္စီရင္ခ်က္ ထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ဟန္နာ၏ မိသားစုကလည္း သီးျခားေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ တရားစီရင္မႈအဆင့္မ်ားကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ေလ့လာမည္ဟုသာ ေဖာ္ျပထားသည္။
‘‘တရားစီရင္မႈအၿပီး စီရင္ ခ်က္ ထြက္ေပၚလာခ်ိန္မွာ မိသားစုအေနနဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ လြန္လြန္ကဲကဲနဲ႔ ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျဖတ္သန္းရပါ တယ္။ အခုလို စိန္ေခၚမႈ ျပင္းထန္လြန္းတဲ့ ကာလေတြမွာ မိသားစုအေနနဲ႔ မိန္းမလွေလး ဟန္နာကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္သူ၊ အားမာန္ ျပည့္ဝသူ၊ ထူးျခားႏွစ္လိုစရာ ေကာင္းသူ အမ်ိဳးသမီးေလးတစ္ ေယာက္အျဖစ္ပဲ အမွတ္ရေနႏုိင္ ေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ဟန္ နာရဲ႕ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈဟာ ေၾကကြဲစရာ၊ မလိုလားခ်င္စရာ တို ေတာင္းခဲ့ပါတယ္။ သူသာရွိရင္ အခုအခ်ိန္ေလာက္ဆို Speechand Language Therapy ဘာသာရပ္နဲ႔ ဘြဲ႕ရၿပီးျဖစ္ေနေလာက္ ပါၿပီ။ ဒါဆိုရင္ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ဘဝေတြကို သိသိသာသာ ေျပာင္း လဲသြားေအာင္ ဟန္နာ့အေနနဲ႔ စြမ္းေဆာင္ျပႏုိင္ပါလိမ့္မယ္’’ဟု မိသားစုဝင္တစ္ဦးက ဆိုသည္။
‘‘ဟန္နာက Speech andLanguage Therapy ဘာသာရပ္ မွာ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ စူးစူးစိုက္စုိက္ ေလ့လာခဲ့တာရယ္၊ သူ႔ရဲ႕ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ ရလဒ္ေတြကို အသိအမွတ္ ျပဳတာရယ္အတြက္ အက္ ဆက္စ္တကၠသိုလ္က သူ႔အတြက္ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အမွတ္တရဆုကို ဖန္တီးေပးအပ္သြားပါမယ္။ HannahWitheridge Award for ClinicalExcellence လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ဆုကို ပထမဆံုး လက္ခံရရွိသူ ဟာ ဟန္နာကိုယ္တုိင္ ျဖစ္ပါ တယ္။ မိသားစုအေနနဲ႔ ဟန္နာရဲ႕ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈေတြအတြက္ အခုလို လွပတဲ့အသိအမွတ္ျပဳ ခ်ီးျမႇင့္မႈမ်ိဳးကို ထိခိုက္ခံစားရပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္လံုးကေတာ့ မိသားစုအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္မထားတာေတြ၊ မျဖစ္ေစခ်င္တာေတြ ႀကံဳခဲ့တဲ့ ကာလေတြပါပဲ’’ဟုလည္း ေၾကညာခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
တရားစီရင္မႈႏွင့္ပတ္သက္ ၍ ဟန္နာ၏ မိသားစုမ်ားက ‘‘တရားစြဲဆိုမႈ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ဟာ အင္မတန္ခက္ခဲခဲ့တာကို သတိျပဳမိပါတယ္။ ထုိင္းကိုသြားၿပီး တရား႐ံုးမွာ အမႈၾကားနာတာ ကို သြားနားေထာင္ရတာဟာ ထိခိုက္ဝမ္းနည္းရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားနာစစ္ေဆးမႈေတြဟာ စိန္ေခၚမႈ အရမ္းျပင္းထန္ခဲ့ၿပီး နာက်င္စရာ၊ စိတ္႐ႈပ္ေထြးစရာ သတင္းအခ်က္အ လက္ေတြအေပၚ မိသားစုအေနနဲ႔ ခံႏုိင္ရည္ရွိေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ရပါ တယ္။ အခ်ိန္လိုပါတယ္။ တရား႐ံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ရလဒ္နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး အခ်ိန္ယူသံုးသပ္ဖို႔နဲ႔ ဒီျဖစ္ရပ္ကို ျပန္ေျပာျပဖို႔ အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းကိုရွာေဖြႏုိင္ဖုိ႔ မိသားစု အတြက္ အခ်ိန္လိုအပ္ပါတယ္’’ ဟုလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခုတရားစီရင္မႈတြင္ အဓိက အျငင္းပြားစရာကိစၥသည္ DNA နမူနာမ်ား ကြဲျပားေနသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ တရားလုိ ေရွ႕ေနမ်ားက စီးကရက္အစီခံမ်ား၊ ကြန္ဒံုးတစ္ခုႏွင့္ ေသဆံုးသူမ်ား၏ ခႏၶာကိုယ္ တို႔မွ ရရွိခဲ့သည့္ DNA မ်ားသည္ ျမန္မာလုပ္သားမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လူသတ္လက္နက္ျဖစ္ သည့္ ေပါက္တူးမွ DNA မွာမူ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔၏ DNA မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ မရွိေခ်။ သို႔ေသာ္ ထိုင္းတရား႐ံုးက အမႈအ တြက္ တင္သြင္းသည့္ DNA သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ျပည့္စံုလံုေလာက္သည္ဟု ယံု ၾကည္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာလူငယ္ႏွစ္ဦးအတြက္ လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည့္ ၿဗိတိန္လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူအန္ဒီေဟာလ္က ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔တြင္ လံုးဝအျပစ္မရွိဟု ယံုၾကည္ေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း အခုိင္အမာေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေဟာလ္က ‘‘၂၁ ရက္တာ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး လုပ္ခဲ့တယ္။ သက္ေသအေထာက္အထားလစ္ဟာခ်က္ ေတြကို အျငင္းပြား ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ အခုအခ်ိန္ထိ အမွန္တရား ေပၚလာႏုိင္ေသးတယ္။ ေကာင္ေလးေတြလြတ္ေျမာက္ႏုိင္တယ္ လုိ႔ ယံုၾကည္ေနဆဲပဲ။ သူတို႔ဘာသာဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္ေလး ေတြက ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံလုိက္မယ့္သေဘာေတာင္ရွိ တယ္။ဒါေပမဲ့ သူတို႔အေမေတြကို စိတ္ပူၾကတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔ အယူခံဝင္ၾကပါလိမ့္မယ္’’ဟုလည္း ဆိုသည္။ ၎က တရားခံအကိ်ဳးေဆာင္အဖြဲ႕သည္ စီရင္ခ်က္အ ေပၚ အျမန္ဆံုးအယူခံဝင္ႏုိင္ရန္ အားထုတ္ေနေၾကာင္းလည္း အ တည္ျပဳခဲ့သည္။
ထိုင္းတရား႐ံုး၏ စီရင္ခ်က္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယခုအမႈကို ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားၾကားတြင္ ဒြိဟမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့သလို ယခုသတင္းကိုေဖာ္ျပသည့္ ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ား၏ လူမႈကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ လူအမ်ားက ျမန္မာလုပ္သား ႏွစ္ဦးသည္ တရားခံအစစ္အမွန္ဟု မယူဆေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ေပးတံု႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။
—Ref: Guardian, Daily Mail
7Daydaily
...............
လိပ်ကျွန်းအမှု တရားစီရင်ချက်အပေါ် သေဆုံးသူနှစ်ဦး၏ မိသားစုများ အမြင်မတူ
Byဇွဲရဲဝင့်On Fri, 2015-12-25 12:37Issue No.No.958 Friday, December 25, 2015
ဒေးဗစ်မီလာ၏မိသားစုများက တရားရုံးအမိန့်ချပြီးမိနစ်ပိုင်းအတွင်း သဘောထားကြေညာချက်ကို ဖတ်ကြားနေစဉ် (ဓာတ်ပုံ-အေအက်ဖ်ပီ)
လိပ်ကျွန်းလူသတ်မှုနှင့်ပတ် သက်၍ ထိုင်းတရားရုံး၏ စီရင်ချက်အပေါ် သေဆုံးသူဗြိတိန်နိုင်ငံ သားနှစ်ဦး၏ မိသားစုများက အ မြင်ကွဲပြားစွာ တုံ့ပြန်ခဲ့ကြသည်။
၂၀၁၄ စက်တင်ဘာအတွင်း က ထိုင်းနိုင်ငံ လိပ်ကျွန်းတွင် အ သက်(၂၄)နှစ်အရွယ် ဒေးဗစ်မီ လာနှင့် အသက် (၂၃)နှစ်အရွယ် ဟန်နာဝစ်သာရစ်ချ်တို့နှစ်ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲချက် ဖြင့် ကော့စမွီတရားရုံးက မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများဖြစ် သည့် ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်း တို့ကို ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်၌ သေ ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းတရားရုံး က မြန်မာလုပ်သားနှစ်ဦးကို လူသတ်မှု၊ မုဒိမ်းမှု၊ သက်သေခံ ပစ္စည်းထိမ်ချန်မှု၊ တရားမဝင် ဝင်ရောက်နေထိုင်မှုအပါအဝင် စွဲချက်ခုနစ်ခုအတွက် အပြစ်ရှိ ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ကာ သေဒဏ် ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တရားရုံး ၏ စီရင်ချက်ကို တစ်လအတွင်း အယူခံဝင်ရန် ခွင့်ပြုထားသည်။
တရားစီရင်မှု အပြီးသတ် ရလဒ်ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် သေဆုံးသူ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားနှစ်ဦး ၏ မိသားစုများက ၎င်းတို့၏ သဘောထားကြေညာချက်အသီး သီးထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဒေးဗစ်မီလာ၏ မိသားစုက တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်သည် တရားမျှတသည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ ပြီး ဟန်နာဝစ်သာရစ်ချ်၏ မိသားစုကမူ တရားစီရင်စစ်ဆေးမှုများ ကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်မည်ဟုသာ ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုင်း၊ မြန်မာနှင့် ဗြိတိန်တို့ သုံးပွင့်ဆိုင်ဆက်နွှယ်နေသည့် ယခုအမှု၏ တရားစီရင်ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မှန်ကန်မှုမရှိနိုင်ကြောင်း ဝေဖန်မှုများ ထွက်ပေါ်နေပြီး ဒေးဗစ်မီလာ၏ မိသားစုကမူ မိမိတို့သည် ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့၏ အားထုတ်မှုကို ခြွင်းချက်မရှိ ယုံကြည်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောကြားထားသည်။
စီရင်ချက် ချမှတ်အပြီး မိနစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် ဒေးဗစ်မီလာ၏ အစ်ကို မိုက်ကယ်မီလာက ဖခင်အီယန်မီလာ၊ မိခင်ဆူးမီလာတို့နှင့်အတူ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ ယခုစီရင်ချက်သည် တရားမျှတမှုရှိသည်ဟု လက်ခံယုံကြည်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
‘‘ဒေးဗစ်ဟာ အနောက်ဘက်ကနေ တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတာပါ။ ပြီး တော့ ပင်လယ်ထဲ ဆွဲချသွားပြီး သေတဲ့အထိ အဲဒီမှာ ပစ်ထားတာခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီအသိနဲ့ ကျွန်တော်တို့ တစ်သက်လုံးရှင်သန်နေထိုင်သွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟန်နာဝစ်သာရစ်ချ် ဘာတွေဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတာကတော့ ထုတ်ပြောလို့တောင်မရပါဘူး။ ဒီနေ့ရလဒ်ဟာ ဒေးဗစ်နဲ့ ဟန်နာတို့အတွက် တရားမျှတမှုကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဇော်လင်းနဲ့ ဝင်းဇော်ထွန်းတို့ဟာ ရှေ့နေခုနစ်ယောက်ပါတဲ့ အကျိုးဆောင်အဖွဲ့နဲ့ တရားရုံးမှာ ဖြစ်နိုင်သမျှ အကောင်းဆုံးလျှောက်လဲသွားကြပါတယ်။ ဒေးဗစ်ဟာ တရားမျှတမှုအတွက် အမြဲတမ်းရပ်တည်ခဲ့သူပါ။ ဒီနေ့တော့ တရားမျှတမှုကို ဆောင်ကြဉ်းနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ၊ မှုခင်းဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်မှုတွေဟာ လူတွေပြောနေသလို မှားယွင်းကြန့်ကြာမှုတွေရှိနေတယ်ဆိုတာ မဟုတ်မှန်း ကျွန်တော်တို့ သတိပြုမိလာပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဒါကို ယုံကြည်ပါတယ်။ အစပြုလုပ်ဆောင်ပုံတွေ အခက်အခဲရှိခဲ့ပေမယ့် တော်ဝင်ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ နည်းလမ်းမှန်ကန်ပြီး စေ့စေ့စပ်စပ် စစ်ဆေးခဲ့တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်’’ဟု မိုက်ကယ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
မိုက်ကယ်က မိသားစု၏သဘောထားကို ကြေညာနေချိန် တွင် တရားခွင်အတွင်း၌ မြန်မာလုပ်သားနှစ်ဦး၏ မိခင်များ ဝမ်း နည်းကြေကွဲစွာ ငိုကြွေးနေသည့် အသံကိုလည်း အတိုင်းသားကြား နေရသည်။ ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်းတို့နှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့ကို ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးခဲ့သည့်အချိန် ၌ လူသတ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင်မှ ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့၏ နှိပ်စက်ဖိအား ပေးမှုကြောင့် မဟုတ်မမှန်ထွက် ဆိုခဲ့ရခြင်းဟု ဝန်ခံခဲ့သည်။ သို့ သော်အပြီးသတ်စီရင်ချက် ချမှတ်သည့် တရားခွင်တွင်မူ တရားသူ ကြီးက မြန်မာနှစ်ဦးအပေါ် ထိုင်းရဲများက ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခဲ့သည် ဆိုသည့် အထောက်အထား လုံးဝ မတွေ့ရဟု ပြောကြားသွားသည်။
မိုက်ကယ်က ‘‘သူတို့ (မြန်မာလုပ်သားနှစ်ဦး)ဟာ တရားစီရင် စစ်ဆေးနေမှု အတောအတွင်းမှာ လုံးဝ နောင်တရနေပုံ မပေါ်ပါဘူး။ အစောပိုင်းက သူတို့ဟာ ဒီအမှုကို ကျူးလွန်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ ပြန်ငြင်းဆိုပြီး တရားမျှတမှုကို ရှောင်လွှဲဖို့ကြိုးစားခဲ့တယ်။ ဒီစီရင်ချက်ဟာမှန်ကန်တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အတွင်း အဘက်ဘက်က ထောက်ပံ့ကူညီခဲ့သူ အားလုံးကိုလည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အားလုံးက တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကို လက်ခံလိုက်နာကြမယ်လို့လည်း မျှော်လင့်ပါတယ်’’ဟုလည်း ဆိုသည်။
၎င်းက ဆက်လက်၍ ‘‘ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘဝတွေဟာ ထာဝရပြောင်းလဲသွားခဲ့ပါပြီ။ ဘယ်အရာကမှ ဒေးဗစ်ကို ပြန်အသက်ရှင်လာအောင် မစွမ်းဆောင်နိုင်တော့ ပါဘူး။ ဒေးဗစ်ဟာ အသိဉာဏ် ထက်မြက်ပြီး အလုပ်ကြိုးစားသူ တစ်ယောက်ပါ။ ကျွန်တော်တို့ဘဝတွေထဲ သူယူဆောင်လာပေး တဲ့ အလင်းရောင်ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နှလုံးသားတွေက အမြဲတမ်း တောက်ပနေမှာပါ’’ဟု လည်း ပြောကြားခဲ့သည်။
စီရင်ချက်ချမှတ်သည့် တရားခွင်တွင် ဒေးဗစ်၏ မိသားစု များ တက်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဟန်နာ၏ မိသားစုကမူ ထိုင်း နိုင်ငံသို့ လိုက်ပါမလာဘဲ ဗြိတိန် ၌သာ ကျန်နေခဲ့သည်။ ကော့စမွီတရားရုံးတွင် အပြီးသတ်စီရင်ချက် ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဟန်နာ၏ မိသားစုကလည်း သီးခြားကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ တရားစီရင်မှုအဆင့်များကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်လေ့လာမည်ဟုသာ ဖော်ပြထားသည်။
‘‘တရားစီရင်မှုအပြီး စီရင် ချက် ထွက်ပေါ်လာချိန်မှာ မိသားစုအနေနဲ့ စိတ်ခံစားချက် လွန်လွန်ကဲကဲနဲ့ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို နောက်တစ်ကြိမ် ဖြတ်သန်းရပါ တယ်။ အခုလို စိန်ခေါ်မှု ပြင်းထန်လွန်းတဲ့ ကာလတွေမှာ မိသားစုအနေနဲ့ မိန်းမလှလေး ဟန်နာကို ပျော်ပျော်နေတတ်သူ၊ အားမာန် ပြည့်ဝသူ၊ ထူးခြားနှစ်လိုစရာ ကောင်းသူ အမျိုးသမီးလေးတစ် ယောက်အဖြစ်ပဲ အမှတ်ရနေနိုင် အောင် ကြိုးစားနေပါတယ်။ ဟန် နာရဲ့ ရှင်သန်ရပ်တည်မှုဟာ ကြေကွဲစရာ၊ မလိုလားချင်စရာ တို တောင်းခဲ့ပါတယ်။ သူသာရှိရင် အခုအချိန်လောက်ဆို Speechand Language Therapy ဘာသာရပ်နဲ့ ဘွဲ့ရပြီးဖြစ်နေလောက် ပါပြီ။ ဒါဆိုရင် လူပေါင်းများစွာရဲ့ ဘဝတွေကို သိသိသာသာ ပြောင်း လဲသွားအောင် ဟန်နာ့အနေနဲ့ စွမ်းဆောင်ပြနိုင်ပါလိမ့်မယ်’’ဟု မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ဆိုသည်။
‘‘ဟန်နာက Speech andLanguage Therapy ဘာသာရပ် မှာ နှစ်နှစ်ကာကာ စူးစူးစိုက်စိုက် လေ့လာခဲ့တာရယ်၊ သူ့ရဲ့ကြိုးစားအားထုတ်မှု ရလဒ်တွေကို အသိအမှတ် ပြုတာရယ်အတွက် အက် ဆက်စ်တက္ကသိုလ်က သူ့အတွက် ဂုဏ်ပြုတဲ့အမှတ်တရဆုကို ဖန်တီးပေးအပ်သွားပါမယ်။ HannahWitheridge Award for ClinicalExcellence လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ဆုကို ပထမဆုံး လက်ခံရရှိသူ ဟာ ဟန်နာကိုယ်တိုင် ဖြစ်ပါ တယ်။ မိသားစုအနေနဲ့ ဟန်နာရဲ့ ကြိုးစား အားထုတ်မှုတွေအတွက် အခုလို လှပတဲ့အသိအမှတ်ပြု ချီးမြှင့်မှုမျိုးကို ထိခိုက်ခံစားရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်လုံးကတော့ မိသားစုအတွက် မျှော်လင့်မထားတာတွေ၊ မဖြစ်စေချင်တာတွေ ကြုံခဲ့တဲ့ ကာလတွေပါပဲ’’ဟုလည်း ကြေညာချက်တွင် ပါရှိသည်။
တရားစီရင်မှုနှင့်ပတ်သက် ၍ ဟန်နာ၏ မိသားစုများက ‘‘တရားစွဲဆိုမှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဟာ အင်မတန်ခက်ခဲခဲ့တာကို သတိပြုမိပါတယ်။ ထိုင်းကိုသွားပြီး တရားရုံးမှာ အမှုကြားနာတာ ကို သွားနားထောင်ရတာဟာ ထိခိုက်ဝမ်းနည်းရတဲ့ အတွေ့အကြံုတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြားနာစစ်ဆေးမှုတွေဟာ စိန်ခေါ်မှု အရမ်းပြင်းထန်ခဲ့ပြီး နာကျင်စရာ၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးစရာ သတင်းအချက်အ လက်တွေအပေါ် မိသားစုအနေနဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိအောင် ကြိုးစားခဲ့ရပါ တယ်။ အချိန်လိုပါတယ်။ တရားရုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ရလဒ်နဲ့ပတ်သက် ပြီး အချိန်ယူသုံးသပ်ဖို့နဲ့ ဒီဖြစ်ရပ်ကို ပြန်ပြောပြဖို့ အသင့်တော်ဆုံး နည်းလမ်းကိုရှာဖွေနိုင်ဖို့ မိသားစု အတွက် အချိန်လိုအပ်ပါတယ်’’ ဟုလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ယခုတရားစီရင်မှုတွင် အဓိက အငြင်းပွားစရာကိစ္စသည် DNA နမူနာများ ကွဲပြားနေသည့် အချက်ဖြစ်သည်။ တရားလို ရှေ့နေများက စီးကရက်အစီခံများ၊ ကွန်ဒုံးတစ်ခုနှင့် သေဆုံးသူများ၏ ခန္ဓာကိုယ် တို့မှ ရရှိခဲ့သည့် DNA များသည် မြန်မာလုပ်သားများနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော်လည်း လူသတ်လက်နက်ဖြစ် သည့် ပေါက်တူးမှ DNA မှာမူ ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်းတို့၏ DNA များနှင့် ကိုက်ညီမှု မရှိချေ။ သို့သော် ထိုင်းတရားရုံးက အမှုအ တွက် တင်သွင်းသည့် DNA သတင်းအချက်အလက်များသည် ပြည့်စုံလုံလောက်သည်ဟု ယုံ ကြည်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။
မြန်မာလူငယ်နှစ်ဦးအတွက် လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည့် ဗြိတိန်လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူအန်ဒီဟောလ်က ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်းတို့တွင် လုံးဝအပြစ်မရှိဟု ယုံကြည်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောကြားခဲ့သည်။
ဟောလ်က ‘‘၂၁ ရက်တာ အချိန်အတွင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ အများကြီး လုပ်ခဲ့တယ်။ သက်သေအထောက်အထားလစ်ဟာချက် တွေကို အငြင်းပွား ထောက်ပြခဲ့တယ်။ အခုအချိန်ထိ အမှန်တရား ပေါ်လာနိုင်သေးတယ်။ ကောင်လေးတွေလွတ်မြောက်နိုင်တယ် လို့ ယုံကြည်နေဆဲပဲ။ သူတို့ဘာသာဆိုရင်တော့ ကောင်လေး တွေက ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို လက်ခံလိုက်မယ့်သဘောတောင်ရှိ တယ်။ဒါပေမဲ့ သူတို့အမေတွေကို စိတ်ပူကြတယ်။ ဒီတော့ သူတို့ အယူခံဝင်ကြပါလိမ့်မယ်’’ဟုလည်း ဆိုသည်။ ၎င်းက တရားခံအကျိုးဆောင်အဖွဲ့သည် စီရင်ချက်အ ပေါ် အမြန်ဆုံးအယူခံဝင်နိုင်ရန် အားထုတ်နေကြောင်းလည်း အ တည်ပြုခဲ့သည်။
ထိုင်းတရားရုံး၏ စီရင်ချက် နှင့် ပတ်သက်၍ ယခုအမှုကို စောင့်ကြည့်သူများကြားတွင် ဒွိဟများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သလို ယခုသတင်းကိုဖော်ပြသည့် နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများ၏ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် လူအများက မြန်မာလုပ်သား နှစ်ဦးသည် တရားခံအစစ်အမှန်ဟု မယူဆကြောင်း မှတ်ချက်ပေးတုံ့ပြန်ခဲ့ကြသည်။
—Ref: Guardian, Daily Mail
ေဒးဗစ္မီလာ၏မိသားစုမ်ားက တရား႐ုံးအမိန္႔ခ်ၿပီးမိနစ္ပုိင္းအတြင္း သေဘာထားေၾကညာခ်က္ကုိ ဖတ္ၾကားေနစဥ္ (ဓာတ္ပုံ-ေအအက္ဖ္ပီ)
လိပ္ကြၽန္းလူသတ္မႈႏွင့္ပတ္ သက္၍ ထိုင္းတရား႐ံုး၏ စီရင္ခ်က္အေပၚ ေသဆံုးသူၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ သားႏွစ္ဦး၏ မိသားစုမ်ားက အ ျမင္ကြဲျပားစြာ တံု႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၁၄ စက္တင္ဘာအတြင္း က ထိုင္းႏုိင္ငံ လိပ္ကြၽန္းတြင္ အ သက္(၂၄)ႏွစ္အရြယ္ ေဒးဗစ္မီ လာႏွင့္ အသက္ (၂၃)ႏွစ္အရြယ္ ဟန္နာဝစ္သာရစ္ခ်္တို႔ႏွစ္ဦးကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း စြပ္စြဲခ်က္ ျဖင့္ ေကာ့စမြီတရား႐ံုးက ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သားမ်ားျဖစ္ သည့္ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္း တို႔ကို ဒီဇင္ဘာ ၂၄ ရက္၌ ေသ ဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ထုိင္းတရား႐ံုး က ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦးကို လူသတ္မႈ၊ မုဒိမ္းမႈ၊ သက္ေသခံ ပစၥည္းထိမ္ခ်န္မႈ၊ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ေနထုိင္မႈအပါအဝင္ စြဲခ်က္ခုနစ္ခုအတြက္ အျပစ္ရွိ ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ကာ ေသဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တရား႐ံုး ၏ စီရင္ခ်က္ကို တစ္လအတြင္း အယူခံဝင္ရန္ ခြင့္ျပဳထားသည္။
တရားစီရင္မႈ အၿပီးသတ္ ရလဒ္ထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ေသဆံုးသူ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံသားႏွစ္ဦး ၏ မိသားစုမ်ားက ၎တုိ႔၏ သေဘာထားေၾကညာခ်က္အသီး သီးထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ေဒးဗစ္မီလာ၏ မိသားစုက တရား႐ံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ တရားမွ်တသည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ ၿပီး ဟန္နာဝစ္သာရစ္ခ်္၏ မိသားစုကမူ တရားစီရင္စစ္ေဆးမႈမ်ား ကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္မည္ဟုသာ ေၾကညာခဲ့သည္။ ထိုင္း၊ ျမန္မာႏွင့္ ၿဗိတိန္တို႔ သံုးပြင့္ဆိုင္ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ယခုအမႈ၏ တရားစီရင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ မွန္ကန္မႈမရွိႏုိင္ေၾကာင္း ေဝဖန္မႈမ်ား ထြက္ေပၚေနၿပီး ေဒးဗစ္မီလာ၏ မိသားစုကမူ မိမိတုိ႔သည္ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕၏ အားထုတ္မႈကို ႁခြင္းခ်က္မရွိ ယံုၾကည္ေၾကာင္း အခုိင္အမာေျပာၾကားထားသည္။
စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္အၿပီး မိနစ္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ ေဒးဗစ္မီလာ၏ အစ္ကို မိုက္ကယ္မီလာက ဖခင္အီယန္မီလာ၊ မိခင္ဆူးမီလာတို႔ႏွင့္အတူ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ ယခုစီရင္ခ်က္သည္ တရားမွ်တမႈရွိသည္ဟု လက္ခံယံုၾကည္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
‘‘ေဒးဗစ္ဟာ အေနာက္ဘက္ကေန တိုက္ခုိက္ခံခဲ့ရတာပါ။ ၿပီး ေတာ့ ပင္လယ္ထဲ ဆြဲခ်သြားၿပီး ေသတဲ့အထိ အဲဒီမွာ ပစ္ထားတာခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအသိနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ တစ္သက္လံုးရွင္သန္ေနထိုင္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟန္နာဝစ္သာရစ္ခ်္ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတာကေတာ့ ထုတ္ေျပာလုိ႔ေတာင္မရပါဘူး။ ဒီေန႔ရလဒ္ဟာ ေဒးဗစ္နဲ႔ ဟန္နာတို႔အတြက္ တရားမွ်တမႈကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဇာ္လင္းနဲ႔ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔ဟာ ေရွ႕ေနခုနစ္ေယာက္ပါတဲ့ အက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႕နဲ႔ တရား႐ံုးမွာ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အေကာင္းဆံုးေလွ်ာက္လဲသြားၾကပါတယ္။ ေဒးဗစ္ဟာ တရားမွ်တမႈအတြက္ အၿမဲတမ္းရပ္တည္ခဲ့သူပါ။ ဒီေန႔ေတာ့ တရားမွ်တမႈကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏုိင္ခဲ့ပါၿပီ။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ၊ မႈခင္းဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္မႈေတြဟာ လူေတြေျပာေနသလုိ မွားယြင္းၾကန္႔ၾကာမႈေတြရွိေနတယ္ဆိုတာ မဟုတ္မွန္း ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သတိျပဳမိလာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဒါကို ယံုၾကည္ပါတယ္။ အစျပဳလုပ္ေဆာင္ပံုေတြ အခက္အခဲရွိခဲ့ေပမယ့္ ေတာ္ဝင္ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ဟာ နည္းလမ္းမွန္ကန္ၿပီး ေစ့ေစ့စပ္စပ္ စစ္ေဆးခဲ့တယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္’’ဟု မိုက္ကယ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မိုက္ကယ္က မိသားစု၏သေဘာထားကို ေၾကညာေနခ်ိန္ တြင္ တရားခြင္အတြင္း၌ ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦး၏ မိခင္မ်ား ဝမ္း နည္းေၾကကြဲစြာ ငိုေႂကြးေနသည့္ အသံကိုလည္း အတုိင္းသားၾကား ေနရသည္။ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔ႏွစ္ဦးသည္ ၎တို႔ကို ထုိင္းရဲတပ္ဖဲြ႕က ဖမ္းဆီးခဲ့သည့္အခ်ိန္ ၌ လူသတ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း ထြက္ဆိုခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ႏွိပ္စက္ဖိအား ေပးမႈေၾကာင့္ မဟုတ္မမွန္ထြက္ ဆိုခဲ့ရျခင္းဟု ဝန္ခံခဲ့သည္။ သို႔ ေသာ္အၿပီးသတ္စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္သည့္ တရားခြင္တြင္မူ တရားသူ ႀကီးက ျမန္မာႏွစ္ဦးအေပၚ ထုိင္းရဲမ်ားက ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခဲ့သည္ ဆိုသည့္ အေထာက္အထား လံုးဝ မေတြ႕ရဟု ေျပာၾကားသြားသည္။
မိုက္ကယ္က ‘‘သူတို႔ (ျမန္မာလုပ္သားႏွစ္ဦး)ဟာ တရားစီရင္ စစ္ေဆးေနမႈ အေတာအတြင္းမွာ လံုးဝ ေနာင္တရေနပံု မေပၚပါဘူး။ အေစာပိုင္းက သူတို႔ဟာ ဒီအမႈကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ဝန္ခံခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ျပန္ျငင္းဆိုၿပီး တရားမွ်တမႈကို ေရွာင္လႊဲဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဒီစီရင္ခ်က္ဟာမွန္ကန္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း အဘက္ဘက္က ေထာက္ပံ့ကူညီခဲ့သူ အားလံုးကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အားလံုးက တရား႐ံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံလုိက္နာၾကမယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္’’ဟုလည္း ဆိုသည္။
၎က ဆက္လက္၍ ‘‘ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ဘဝေတြဟာ ထာဝရေျပာင္းလဲသြားခဲ့ပါၿပီ။ ဘယ္အရာကမွ ေဒးဗစ္ကို ျပန္အသက္ရွင္လာေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္ေတာ့ ပါဘူး။ ေဒးဗစ္ဟာ အသိဉာဏ္ ထက္ျမက္ၿပီး အလုပ္ႀကိဳးစားသူ တစ္ေယာက္ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဘဝေတြထဲ သူယူေဆာင္လာေပး တဲ့ အလင္းေရာင္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ႏွလံုးသားေတြက အၿမဲတမ္း ေတာက္ပေနမွာပါ’’ဟု လည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
စီရင္ခ်က္ခ်မွတ္သည့္ တရားခြင္တြင္ ေဒးဗစ္၏ မိသားစု မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ဟန္နာ၏ မိသားစုကမူ ထုိင္း ႏုိင္ငံသို႔ လုိက္ပါမလာဘဲ ၿဗိတိန္ ၌သာ က်န္ေနခဲ့သည္။ ေကာ့စမြီတရား႐ံုးတြင္ အၿပီးသတ္စီရင္ခ်က္ ထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ဟန္နာ၏ မိသားစုကလည္း သီးျခားေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ တရားစီရင္မႈအဆင့္မ်ားကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ေလ့လာမည္ဟုသာ ေဖာ္ျပထားသည္။
‘‘တရားစီရင္မႈအၿပီး စီရင္ ခ်က္ ထြက္ေပၚလာခ်ိန္မွာ မိသားစုအေနနဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ လြန္လြန္ကဲကဲနဲ႔ ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျဖတ္သန္းရပါ တယ္။ အခုလို စိန္ေခၚမႈ ျပင္းထန္လြန္းတဲ့ ကာလေတြမွာ မိသားစုအေနနဲ႔ မိန္းမလွေလး ဟန္နာကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္သူ၊ အားမာန္ ျပည့္ဝသူ၊ ထူးျခားႏွစ္လိုစရာ ေကာင္းသူ အမ်ိဳးသမီးေလးတစ္ ေယာက္အျဖစ္ပဲ အမွတ္ရေနႏုိင္ ေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ဟန္ နာရဲ႕ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈဟာ ေၾကကြဲစရာ၊ မလိုလားခ်င္စရာ တို ေတာင္းခဲ့ပါတယ္။ သူသာရွိရင္ အခုအခ်ိန္ေလာက္ဆို Speechand Language Therapy ဘာသာရပ္နဲ႔ ဘြဲ႕ရၿပီးျဖစ္ေနေလာက္ ပါၿပီ။ ဒါဆိုရင္ လူေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ဘဝေတြကို သိသိသာသာ ေျပာင္း လဲသြားေအာင္ ဟန္နာ့အေနနဲ႔ စြမ္းေဆာင္ျပႏုိင္ပါလိမ့္မယ္’’ဟု မိသားစုဝင္တစ္ဦးက ဆိုသည္။
‘‘ဟန္နာက Speech andLanguage Therapy ဘာသာရပ္ မွာ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ စူးစူးစိုက္စုိက္ ေလ့လာခဲ့တာရယ္၊ သူ႔ရဲ႕ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ ရလဒ္ေတြကို အသိအမွတ္ ျပဳတာရယ္အတြက္ အက္ ဆက္စ္တကၠသိုလ္က သူ႔အတြက္ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အမွတ္တရဆုကို ဖန္တီးေပးအပ္သြားပါမယ္။ HannahWitheridge Award for ClinicalExcellence လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ဆုကို ပထမဆံုး လက္ခံရရွိသူ ဟာ ဟန္နာကိုယ္တုိင္ ျဖစ္ပါ တယ္။ မိသားစုအေနနဲ႔ ဟန္နာရဲ႕ ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈေတြအတြက္ အခုလို လွပတဲ့အသိအမွတ္ျပဳ ခ်ီးျမႇင့္မႈမ်ိဳးကို ထိခိုက္ခံစားရပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္လံုးကေတာ့ မိသားစုအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္မထားတာေတြ၊ မျဖစ္ေစခ်င္တာေတြ ႀကံဳခဲ့တဲ့ ကာလေတြပါပဲ’’ဟုလည္း ေၾကညာခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
တရားစီရင္မႈႏွင့္ပတ္သက္ ၍ ဟန္နာ၏ မိသားစုမ်ားက ‘‘တရားစြဲဆိုမႈ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ဟာ အင္မတန္ခက္ခဲခဲ့တာကို သတိျပဳမိပါတယ္။ ထုိင္းကိုသြားၿပီး တရား႐ံုးမွာ အမႈၾကားနာတာ ကို သြားနားေထာင္ရတာဟာ ထိခိုက္ဝမ္းနည္းရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားနာစစ္ေဆးမႈေတြဟာ စိန္ေခၚမႈ အရမ္းျပင္းထန္ခဲ့ၿပီး နာက်င္စရာ၊ စိတ္႐ႈပ္ေထြးစရာ သတင္းအခ်က္အ လက္ေတြအေပၚ မိသားစုအေနနဲ႔ ခံႏုိင္ရည္ရွိေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ရပါ တယ္။ အခ်ိန္လိုပါတယ္။ တရား႐ံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ရလဒ္နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး အခ်ိန္ယူသံုးသပ္ဖို႔နဲ႔ ဒီျဖစ္ရပ္ကို ျပန္ေျပာျပဖို႔ အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္းကိုရွာေဖြႏုိင္ဖုိ႔ မိသားစု အတြက္ အခ်ိန္လိုအပ္ပါတယ္’’ ဟုလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခုတရားစီရင္မႈတြင္ အဓိက အျငင္းပြားစရာကိစၥသည္ DNA နမူနာမ်ား ကြဲျပားေနသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ တရားလုိ ေရွ႕ေနမ်ားက စီးကရက္အစီခံမ်ား၊ ကြန္ဒံုးတစ္ခုႏွင့္ ေသဆံုးသူမ်ား၏ ခႏၶာကိုယ္ တို႔မွ ရရွိခဲ့သည့္ DNA မ်ားသည္ ျမန္မာလုပ္သားမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လူသတ္လက္နက္ျဖစ္ သည့္ ေပါက္တူးမွ DNA မွာမူ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔၏ DNA မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ မရွိေခ်။ သို႔ေသာ္ ထိုင္းတရား႐ံုးက အမႈအ တြက္ တင္သြင္းသည့္ DNA သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ျပည့္စံုလံုေလာက္သည္ဟု ယံု ၾကည္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာလူငယ္ႏွစ္ဦးအတြက္ လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည့္ ၿဗိတိန္လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူအန္ဒီေဟာလ္က ေဇာ္လင္းႏွင့္ ဝင္းေဇာ္ထြန္းတို႔တြင္ လံုးဝအျပစ္မရွိဟု ယံုၾကည္ေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း အခုိင္အမာေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေဟာလ္က ‘‘၂၁ ရက္တာ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အမ်ားႀကီး လုပ္ခဲ့တယ္။ သက္ေသအေထာက္အထားလစ္ဟာခ်က္ ေတြကို အျငင္းပြား ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ အခုအခ်ိန္ထိ အမွန္တရား ေပၚလာႏုိင္ေသးတယ္။ ေကာင္ေလးေတြလြတ္ေျမာက္ႏုိင္တယ္ လုိ႔ ယံုၾကည္ေနဆဲပဲ။ သူတို႔ဘာသာဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္ေလး ေတြက ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံလုိက္မယ့္သေဘာေတာင္ရွိ တယ္။ဒါေပမဲ့ သူတို႔အေမေတြကို စိတ္ပူၾကတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔ အယူခံဝင္ၾကပါလိမ့္မယ္’’ဟုလည္း ဆိုသည္။ ၎က တရားခံအကိ်ဳးေဆာင္အဖြဲ႕သည္ စီရင္ခ်က္အ ေပၚ အျမန္ဆံုးအယူခံဝင္ႏုိင္ရန္ အားထုတ္ေနေၾကာင္းလည္း အ တည္ျပဳခဲ့သည္။
ထိုင္းတရား႐ံုး၏ စီရင္ခ်က္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ယခုအမႈကို ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားၾကားတြင္ ဒြိဟမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့သလို ယခုသတင္းကိုေဖာ္ျပသည့္ ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ား၏ လူမႈကြန္ရက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ လူအမ်ားက ျမန္မာလုပ္သား ႏွစ္ဦးသည္ တရားခံအစစ္အမွန္ဟု မယူဆေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ေပးတံု႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။
—Ref: Guardian, Daily Mail
7Daydaily
...............
လိပ်ကျွန်းအမှု တရားစီရင်ချက်အပေါ် သေဆုံးသူနှစ်ဦး၏ မိသားစုများ အမြင်မတူ
Byဇွဲရဲဝင့်On Fri, 2015-12-25 12:37Issue No.No.958 Friday, December 25, 2015
ဒေးဗစ်မီလာ၏မိသားစုများက တရားရုံးအမိန့်ချပြီးမိနစ်ပိုင်းအတွင်း သဘောထားကြေညာချက်ကို ဖတ်ကြားနေစဉ် (ဓာတ်ပုံ-အေအက်ဖ်ပီ)
လိပ်ကျွန်းလူသတ်မှုနှင့်ပတ် သက်၍ ထိုင်းတရားရုံး၏ စီရင်ချက်အပေါ် သေဆုံးသူဗြိတိန်နိုင်ငံ သားနှစ်ဦး၏ မိသားစုများက အ မြင်ကွဲပြားစွာ တုံ့ပြန်ခဲ့ကြသည်။
၂၀၁၄ စက်တင်ဘာအတွင်း က ထိုင်းနိုင်ငံ လိပ်ကျွန်းတွင် အ သက်(၂၄)နှစ်အရွယ် ဒေးဗစ်မီ လာနှင့် အသက် (၂၃)နှစ်အရွယ် ဟန်နာဝစ်သာရစ်ချ်တို့နှစ်ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲချက် ဖြင့် ကော့စမွီတရားရုံးက မြန်မာရွှေ့ပြောင်း လုပ်သားများဖြစ် သည့် ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်း တို့ကို ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်၌ သေ ဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သည်။ ထိုင်းတရားရုံး က မြန်မာလုပ်သားနှစ်ဦးကို လူသတ်မှု၊ မုဒိမ်းမှု၊ သက်သေခံ ပစ္စည်းထိမ်ချန်မှု၊ တရားမဝင် ဝင်ရောက်နေထိုင်မှုအပါအဝင် စွဲချက်ခုနစ်ခုအတွက် အပြစ်ရှိ ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ကာ သေဒဏ် ချမှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ တရားရုံး ၏ စီရင်ချက်ကို တစ်လအတွင်း အယူခံဝင်ရန် ခွင့်ပြုထားသည်။
တရားစီရင်မှု အပြီးသတ် ရလဒ်ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် သေဆုံးသူ ဗြိတိန်နိုင်ငံသားနှစ်ဦး ၏ မိသားစုများက ၎င်းတို့၏ သဘောထားကြေညာချက်အသီး သီးထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဒေးဗစ်မီလာ၏ မိသားစုက တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်သည် တရားမျှတသည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ ပြီး ဟန်နာဝစ်သာရစ်ချ်၏ မိသားစုကမူ တရားစီရင်စစ်ဆေးမှုများ ကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်မည်ဟုသာ ကြေညာခဲ့သည်။ ထိုင်း၊ မြန်မာနှင့် ဗြိတိန်တို့ သုံးပွင့်ဆိုင်ဆက်နွှယ်နေသည့် ယခုအမှု၏ တရားစီရင်ဆုံးဖြတ်ချက်သည် မှန်ကန်မှုမရှိနိုင်ကြောင်း ဝေဖန်မှုများ ထွက်ပေါ်နေပြီး ဒေးဗစ်မီလာ၏ မိသားစုကမူ မိမိတို့သည် ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့၏ အားထုတ်မှုကို ခြွင်းချက်မရှိ ယုံကြည်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောကြားထားသည်။
စီရင်ချက် ချမှတ်အပြီး မိနစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် ဒေးဗစ်မီလာ၏ အစ်ကို မိုက်ကယ်မီလာက ဖခင်အီယန်မီလာ၊ မိခင်ဆူးမီလာတို့နှင့်အတူ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ ယခုစီရင်ချက်သည် တရားမျှတမှုရှိသည်ဟု လက်ခံယုံကြည်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
‘‘ဒေးဗစ်ဟာ အနောက်ဘက်ကနေ တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရတာပါ။ ပြီး တော့ ပင်လယ်ထဲ ဆွဲချသွားပြီး သေတဲ့အထိ အဲဒီမှာ ပစ်ထားတာခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီအသိနဲ့ ကျွန်တော်တို့ တစ်သက်လုံးရှင်သန်နေထိုင်သွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဟန်နာဝစ်သာရစ်ချ် ဘာတွေဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတာကတော့ ထုတ်ပြောလို့တောင်မရပါဘူး။ ဒီနေ့ရလဒ်ဟာ ဒေးဗစ်နဲ့ ဟန်နာတို့အတွက် တရားမျှတမှုကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ဇော်လင်းနဲ့ ဝင်းဇော်ထွန်းတို့ဟာ ရှေ့နေခုနစ်ယောက်ပါတဲ့ အကျိုးဆောင်အဖွဲ့နဲ့ တရားရုံးမှာ ဖြစ်နိုင်သမျှ အကောင်းဆုံးလျှောက်လဲသွားကြပါတယ်။ ဒေးဗစ်ဟာ တရားမျှတမှုအတွက် အမြဲတမ်းရပ်တည်ခဲ့သူပါ။ ဒီနေ့တော့ တရားမျှတမှုကို ဆောင်ကြဉ်းနိုင်ခဲ့ပါပြီ။ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ၊ မှုခင်းဆိုင်ရာ ချဉ်းကပ်မှုတွေဟာ လူတွေပြောနေသလို မှားယွင်းကြန့်ကြာမှုတွေရှိနေတယ်ဆိုတာ မဟုတ်မှန်း ကျွန်တော်တို့ သတိပြုမိလာပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဒါကို ယုံကြည်ပါတယ်။ အစပြုလုပ်ဆောင်ပုံတွေ အခက်အခဲရှိခဲ့ပေမယ့် တော်ဝင်ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ နည်းလမ်းမှန်ကန်ပြီး စေ့စေ့စပ်စပ် စစ်ဆေးခဲ့တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ ယုံကြည်ပါတယ်’’ဟု မိုက်ကယ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
မိုက်ကယ်က မိသားစု၏သဘောထားကို ကြေညာနေချိန် တွင် တရားခွင်အတွင်း၌ မြန်မာလုပ်သားနှစ်ဦး၏ မိခင်များ ဝမ်း နည်းကြေကွဲစွာ ငိုကြွေးနေသည့် အသံကိုလည်း အတိုင်းသားကြား နေရသည်။ ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်းတို့နှစ်ဦးသည် ၎င်းတို့ကို ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့က ဖမ်းဆီးခဲ့သည့်အချိန် ၌ လူသတ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင်မှ ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့၏ နှိပ်စက်ဖိအား ပေးမှုကြောင့် မဟုတ်မမှန်ထွက် ဆိုခဲ့ရခြင်းဟု ဝန်ခံခဲ့သည်။ သို့ သော်အပြီးသတ်စီရင်ချက် ချမှတ်သည့် တရားခွင်တွင်မူ တရားသူ ကြီးက မြန်မာနှစ်ဦးအပေါ် ထိုင်းရဲများက ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခဲ့သည် ဆိုသည့် အထောက်အထား လုံးဝ မတွေ့ရဟု ပြောကြားသွားသည်။
မိုက်ကယ်က ‘‘သူတို့ (မြန်မာလုပ်သားနှစ်ဦး)ဟာ တရားစီရင် စစ်ဆေးနေမှု အတောအတွင်းမှာ လုံးဝ နောင်တရနေပုံ မပေါ်ပါဘူး။ အစောပိုင်းက သူတို့ဟာ ဒီအမှုကို ကျူးလွန်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ ပြန်ငြင်းဆိုပြီး တရားမျှတမှုကို ရှောင်လွှဲဖို့ကြိုးစားခဲ့တယ်။ ဒီစီရင်ချက်ဟာမှန်ကန်တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အတွင်း အဘက်ဘက်က ထောက်ပံ့ကူညီခဲ့သူ အားလုံးကိုလည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အားလုံးက တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကို လက်ခံလိုက်နာကြမယ်လို့လည်း မျှော်လင့်ပါတယ်’’ဟုလည်း ဆိုသည်။
၎င်းက ဆက်လက်၍ ‘‘ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘဝတွေဟာ ထာဝရပြောင်းလဲသွားခဲ့ပါပြီ။ ဘယ်အရာကမှ ဒေးဗစ်ကို ပြန်အသက်ရှင်လာအောင် မစွမ်းဆောင်နိုင်တော့ ပါဘူး။ ဒေးဗစ်ဟာ အသိဉာဏ် ထက်မြက်ပြီး အလုပ်ကြိုးစားသူ တစ်ယောက်ပါ။ ကျွန်တော်တို့ဘဝတွေထဲ သူယူဆောင်လာပေး တဲ့ အလင်းရောင်ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နှလုံးသားတွေက အမြဲတမ်း တောက်ပနေမှာပါ’’ဟု လည်း ပြောကြားခဲ့သည်။
စီရင်ချက်ချမှတ်သည့် တရားခွင်တွင် ဒေးဗစ်၏ မိသားစု များ တက်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဟန်နာ၏ မိသားစုကမူ ထိုင်း နိုင်ငံသို့ လိုက်ပါမလာဘဲ ဗြိတိန် ၌သာ ကျန်နေခဲ့သည်။ ကော့စမွီတရားရုံးတွင် အပြီးသတ်စီရင်ချက် ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဟန်နာ၏ မိသားစုကလည်း သီးခြားကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ တရားစီရင်မှုအဆင့်များကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်လေ့လာမည်ဟုသာ ဖော်ပြထားသည်။
‘‘တရားစီရင်မှုအပြီး စီရင် ချက် ထွက်ပေါ်လာချိန်မှာ မိသားစုအနေနဲ့ စိတ်ခံစားချက် လွန်လွန်ကဲကဲနဲ့ ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေတွေကို နောက်တစ်ကြိမ် ဖြတ်သန်းရပါ တယ်။ အခုလို စိန်ခေါ်မှု ပြင်းထန်လွန်းတဲ့ ကာလတွေမှာ မိသားစုအနေနဲ့ မိန်းမလှလေး ဟန်နာကို ပျော်ပျော်နေတတ်သူ၊ အားမာန် ပြည့်ဝသူ၊ ထူးခြားနှစ်လိုစရာ ကောင်းသူ အမျိုးသမီးလေးတစ် ယောက်အဖြစ်ပဲ အမှတ်ရနေနိုင် အောင် ကြိုးစားနေပါတယ်။ ဟန် နာရဲ့ ရှင်သန်ရပ်တည်မှုဟာ ကြေကွဲစရာ၊ မလိုလားချင်စရာ တို တောင်းခဲ့ပါတယ်။ သူသာရှိရင် အခုအချိန်လောက်ဆို Speechand Language Therapy ဘာသာရပ်နဲ့ ဘွဲ့ရပြီးဖြစ်နေလောက် ပါပြီ။ ဒါဆိုရင် လူပေါင်းများစွာရဲ့ ဘဝတွေကို သိသိသာသာ ပြောင်း လဲသွားအောင် ဟန်နာ့အနေနဲ့ စွမ်းဆောင်ပြနိုင်ပါလိမ့်မယ်’’ဟု မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ဆိုသည်။
‘‘ဟန်နာက Speech andLanguage Therapy ဘာသာရပ် မှာ နှစ်နှစ်ကာကာ စူးစူးစိုက်စိုက် လေ့လာခဲ့တာရယ်၊ သူ့ရဲ့ကြိုးစားအားထုတ်မှု ရလဒ်တွေကို အသိအမှတ် ပြုတာရယ်အတွက် အက် ဆက်စ်တက္ကသိုလ်က သူ့အတွက် ဂုဏ်ပြုတဲ့အမှတ်တရဆုကို ဖန်တီးပေးအပ်သွားပါမယ်။ HannahWitheridge Award for ClinicalExcellence လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ဆုကို ပထမဆုံး လက်ခံရရှိသူ ဟာ ဟန်နာကိုယ်တိုင် ဖြစ်ပါ တယ်။ မိသားစုအနေနဲ့ ဟန်နာရဲ့ ကြိုးစား အားထုတ်မှုတွေအတွက် အခုလို လှပတဲ့အသိအမှတ်ပြု ချီးမြှင့်မှုမျိုးကို ထိခိုက်ခံစားရပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်လုံးကတော့ မိသားစုအတွက် မျှော်လင့်မထားတာတွေ၊ မဖြစ်စေချင်တာတွေ ကြုံခဲ့တဲ့ ကာလတွေပါပဲ’’ဟုလည်း ကြေညာချက်တွင် ပါရှိသည်။
တရားစီရင်မှုနှင့်ပတ်သက် ၍ ဟန်နာ၏ မိသားစုများက ‘‘တရားစွဲဆိုမှု လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ဟာ အင်မတန်ခက်ခဲခဲ့တာကို သတိပြုမိပါတယ်။ ထိုင်းကိုသွားပြီး တရားရုံးမှာ အမှုကြားနာတာ ကို သွားနားထောင်ရတာဟာ ထိခိုက်ဝမ်းနည်းရတဲ့ အတွေ့အကြံုတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြားနာစစ်ဆေးမှုတွေဟာ စိန်ခေါ်မှု အရမ်းပြင်းထန်ခဲ့ပြီး နာကျင်စရာ၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးစရာ သတင်းအချက်အ လက်တွေအပေါ် မိသားစုအနေနဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိအောင် ကြိုးစားခဲ့ရပါ တယ်။ အချိန်လိုပါတယ်။ တရားရုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ရလဒ်နဲ့ပတ်သက် ပြီး အချိန်ယူသုံးသပ်ဖို့နဲ့ ဒီဖြစ်ရပ်ကို ပြန်ပြောပြဖို့ အသင့်တော်ဆုံး နည်းလမ်းကိုရှာဖွေနိုင်ဖို့ မိသားစု အတွက် အချိန်လိုအပ်ပါတယ်’’ ဟုလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ယခုတရားစီရင်မှုတွင် အဓိက အငြင်းပွားစရာကိစ္စသည် DNA နမူနာများ ကွဲပြားနေသည့် အချက်ဖြစ်သည်။ တရားလို ရှေ့နေများက စီးကရက်အစီခံများ၊ ကွန်ဒုံးတစ်ခုနှင့် သေဆုံးသူများ၏ ခန္ဓာကိုယ် တို့မှ ရရှိခဲ့သည့် DNA များသည် မြန်မာလုပ်သားများနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော်လည်း လူသတ်လက်နက်ဖြစ် သည့် ပေါက်တူးမှ DNA မှာမူ ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်းတို့၏ DNA များနှင့် ကိုက်ညီမှု မရှိချေ။ သို့သော် ထိုင်းတရားရုံးက အမှုအ တွက် တင်သွင်းသည့် DNA သတင်းအချက်အလက်များသည် ပြည့်စုံလုံလောက်သည်ဟု ယုံ ကြည်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။
မြန်မာလူငယ်နှစ်ဦးအတွက် လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည့် ဗြိတိန်လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူအန်ဒီဟောလ်က ဇော်လင်းနှင့် ဝင်းဇော်ထွန်းတို့တွင် လုံးဝအပြစ်မရှိဟု ယုံကြည်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောကြားခဲ့သည်။
ဟောလ်က ‘‘၂၁ ရက်တာ အချိန်အတွင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ အများကြီး လုပ်ခဲ့တယ်။ သက်သေအထောက်အထားလစ်ဟာချက် တွေကို အငြင်းပွား ထောက်ပြခဲ့တယ်။ အခုအချိန်ထိ အမှန်တရား ပေါ်လာနိုင်သေးတယ်။ ကောင်လေးတွေလွတ်မြောက်နိုင်တယ် လို့ ယုံကြည်နေဆဲပဲ။ သူတို့ဘာသာဆိုရင်တော့ ကောင်လေး တွေက ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို လက်ခံလိုက်မယ့်သဘောတောင်ရှိ တယ်။ဒါပေမဲ့ သူတို့အမေတွေကို စိတ်ပူကြတယ်။ ဒီတော့ သူတို့ အယူခံဝင်ကြပါလိမ့်မယ်’’ဟုလည်း ဆိုသည်။ ၎င်းက တရားခံအကျိုးဆောင်အဖွဲ့သည် စီရင်ချက်အ ပေါ် အမြန်ဆုံးအယူခံဝင်နိုင်ရန် အားထုတ်နေကြောင်းလည်း အ တည်ပြုခဲ့သည်။
ထိုင်းတရားရုံး၏ စီရင်ချက် နှင့် ပတ်သက်၍ ယခုအမှုကို စောင့်ကြည့်သူများကြားတွင် ဒွိဟများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သလို ယခုသတင်းကိုဖော်ပြသည့် နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများ၏ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် လူအများက မြန်မာလုပ်သား နှစ်ဦးသည် တရားခံအစစ်အမှန်ဟု မယူဆကြောင်း မှတ်ချက်ပေးတုံ့ပြန်ခဲ့ကြသည်။
—Ref: Guardian, Daily Mail